1

موضوع: <-PostCategory-> برچسب:,

13:35

نام كتاب : جنگ هاى امام على عليه السلام در پنج سال حكومت
مؤ لف : ابن اعثم كوفى
مترجم : احمد روحانى
مقدمه مترجم :
كتاب حاضر ترجمه بخشى از كتاب ((الفتوح ))؛ يكى از ارزشمندترين و معتبرترين منابع تاريخى موجود مى باشد؛ كه در اوايل قرن چهارم هجرى به همت ابو محمد احمد بن على اعثم كوفى كندى معروف به اعثم كوفى متوفى سال 314 هجرى قمرى تدوين و تاءليف گرديده است .
بنا به نقل اكثر محققان و مورخان دوره اسلامى ، اين كتاب يكى از معتبرترين متون تاريخ اسلام است كه وقايع و حوادث تاريخى زمان خلافت ابوبكر تا حكومت هارون الرشيد متوفى سال 193 هجرى قمرى را نگاشته است .
آقا بزرگ تهرانى در كتاب الذريعه درباره ابن اعثم كوفى مى نويسد:
ابو محمد احمد ابن اعثم فردى اخبارى و مورخ زبر دستى بوده است كه حدود سال 314 هجرى قمرى در گذشت .
ياقوت در معجم الادبا آورده كه او شيعى مذهب بوده است .
بعضى ديگر احمد بن على اعثم كوفى كندى متوفى سال 314 هجرى قمرى را محدث ، شاعر و مورخ بزرگ شيعى قرن سوم و چهارم هجرى مى دانند.
البته از زادگاه مؤ لف اطلاعات دقيقى در دست نيست .
اين حقير در سالى كه مزين به نام مبارك اميرالمؤ منين على عليه السلام شد، تاريخ پنج سال حكومت امام على عليه السلام را ترجمه روان ، ملخص و مختصر انجام دادم تا مورد استفاده علاقمندان و ارادتمندان آن حضرت قرار گيرد.
ناگفته نماند كه كتاب الفتوح يك بار در سال 596 هجرى قمرى ، در حدود هشت صد سال قبل بوسيله محمد بن احمد مستوفى در خراسان ترجمه شد، كه با نثر ادبيات مخصوص زمان خود است و در ترجمه حاضر سعى شد از بعضى شيوه ها و عبارت ترجمه قبلى استفاده گردد.
ان شاءالله در آينده نزديك بنا دارم با يارى خداوند بزرگ تاريخ امام حسين و امام حسن عليه السلام و قيام مختار از همين كتاب را ترجمه و در اختيار علاقمندان قرار دهم .
در پايان اين مجموعه به اميرالمومنين على عليه السلام و دو محب آرميده در جوار او تقديم مى گردد.

احمد روحانى
1379 هجرى شمسى

فصل اول : مرگ عثمان و خلافت حضرت على عليه السلام
على عليه السلام و سكوت
اميرالمؤ منين على عليه السلام بيست و پنج سال از حق قانونى و الهى خويش محروم ماند و در اين مدت كه دور از جنجال و حكومت دارى به گوشه نشينى پرداخته و به كارهاى علمى ، پاسخ به شبهات دينى ، مناظره با علماى مسيحى و يهودى ، پاسخ به مسائل جديد علوم اسلامى ، رسيدگى به محرومان ، مشورت سياسى در مسائل پيچيده حكومتى و تربيت مفسر و محدث و متكلم مشغول بود.
در سال 35 هجرى در مركز حكومت ؛ يعنى مدينه شورشى به پا خاست . ناراضيان حكومت عثمان ، انقلابى را آغاز و بر ضد حكام و عمال او اعتراض كردند، در آن زمان عثمان به بنى اميه كه از اقوام بودند در دخل و تصرف اختيار تام داده بود. مردم از مهاجر و انصار و مسلمانان ناراضى دارالحكومة را محاصره كرده بعد از چهل روز عثمان را كه تغييرى در روش ‍ خويش نداد به قتل رساندند. ⁽¹⁾
على عليه السلام و بيعت
مهاجرين و انصار و مردم ساير بلاد اسلام به دنبال كشته شدن عثمان در مسجدالنبى صلى الله عليه و آله اجتماع كردند تا تكليف خلافت و امامت را روشن كنند.اكثر مردم طالب خلافت و حكومت على بن ابى طالب عليه السلام بودند.
در آن ميان ، عدى بن حاتم ، سعيد بن قيس ، ابوايوب انصارى ، عمار ياسر، ابوهيثم بن تيهان ، رفاعة بن رافع ، مالك بن عجلان ، خالدبن زيد به خلافت على عليه السلام راغب تر بودند و از ديگران علاقه بيشترى مى دادند.
پس عمار ياسر در آن اجتماع بزرگ با صداى رسا گفت :
اى گروه مهاجر و انصار! عثمان را ملاحظه كرديد كه در ميان شما چگونه زيست ! خويشتن را دريابيد كه بار ديگر با كسى چون او مواجه نگرديد، اينك على مرتضى عليه السلام در ميان شماست ، قرابت او با رسول خدا صلى الله عليه و آله و سبقت او را در اسلام مى دانيد از تفرقه بپرهيزيد و در بيعت با او تعجيل كنيد.
پس از اين سخنان ، مردم دسته دسته و گروه گروه به خدمت اميرالمؤ منين على عليه السلام رسيدند و گفتند: ⁽²⁾
اى ابو الحسن ! مردم ، عثمان را كشتند و مى دانى كه از انتخاب خليفه چاره اى نيست و غير از تو كسى شايستگى اين كار را ندارد، اجازه بفرما با تو بيعت كنيم .
على عليه السلام فرمود: حاجتى به بيعت شما نيست ، من سالهاست كه خلافت را رها كرده ام و هيچ رغبتى به آن ندارم .
عده اى تعجب كردند و گفتند: يا على ! چرا بيعت مردم را نمى پذيرى ، قتل عثمان بدون رضايت خداوند صورت نگرفت .
على عليه السلام فرمود: خير، اين گونه نيست ، بلكه شما او را كشتيد و خون او بدون قصاص باقى مانده است . اى مردم ! مرا رها كرده ، غير من را براى خلافت انتخاب كنيد.
در ميان شما كسانى را مى نگرم كه دلهايشان آرامى ندارد و عقل و راءى آنان ثابت نيست ، برويد و با طلحه و زبير بيعت كنيد.
جمعيت گفت : يا على پس با ما به نزد طلحه و زبير بياييد و با آن دو سخن گوييد تا خلافت را قبول كنند.
على عليه السلام موافقت كرد و به همراه جمعيت به سوى منزل طلحه رفت . وقتى به در خانه او رسيدند على عليه السلام به طلحه فرمود:
اى ابا محمد! مردم براى بيعت با من جمع شدند، ولى من حاجتى به خلافت و بيعت مردم ندارم . پس تو بيعت مردم را بپذير و اين امر را به عهده بگير.
طلحه گفت : اى ابا الحسن ، تو لايق تر و شايسته تر به امر خلافت هستى و به سبب فضايل و خويشاوندى با رسول خدا صلى الله عليه و آله و سابقه دينى كه دارى ، خلافت را قبول فرما!
على عليه السلام فرمود: اگر بيعت مردم را بپذيرم و خلافت را قبول كنم . تو از جمله كسانى خواهى بود كه به مخالفت برمى خيزى و ادعاى حكومت مى كنى .
طلحه گفت : اى ابا الحسن ، خدا نياورد آن روزى را كه كار ناپسندى نسبت به تو انجام دهم .
على عليه السلام : خداوند مراقب عمال توست .
سپس على عليه السلام دست طلحه را گرفت و او را به نزد زبير بن عوام برد تا خلافت و حكومت را به او پيشنهاد كند اما نظير همان سخنان كه از طلحه شنيده بود از زبير هم شنيد.
آن گاه طلحه با على عليه السلام بيعت كرد: پس از او زبير نيز به على عليه السلام بيعت كرد. آنان عهد و پيمان بستند كه پيمان شكنى و غدر و مكر نكنند.
على عليه السلام در ميان اجتماع مردم در مسجد حاضر شد هيجان و احساسات شديدى بر جمعيت حاكم بود.
فردى از انصار به پا خاست و گفت : اى مردم ! شما سير و سلوك عثمان را ديديد كه چگونه عمل كرد. پس كلام مرا گوش كنى و از حرفهايم اطاعت كنيد.
حاضران گفتند: شما انصار رسول خدا صلى الله عليه و آله هستيد، و سابقه بيشترى در اسلام داريد پس سخن بگوييد، و اوامرتان را آشكار كنيد تا بدانيم .
آن شخص گفت : شما فضائل على بن ابى طالب عليه السلام و سابقه ، قرابت و منزلتش را در نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله مى دانيد. عملش ‍ به حلال و حرام از همه بيشتر است . اگر به جاى او كسى را فاضل تر و نيكوتر مى شناختم حتما معرفى مى كردم .
اجتماع كنندگان يك صدا گفتند: رضينا به طاعين غير كارهن .
على عليه السلام : پرسيد آيا رضايت به بيعت با من را حق واجب از طرف خدا مى دانيد يا از راءى و نظر شماست .
جمعيت گفتند: بيعت را واجب از جانب خداى عزوجل مى دانيم .
على عليه السلام فرمود: فردا در اين مكان تجمع كنيد تا نظر خويش را در پذيرش خلافت و حكومت اعلام كنم ، مردم در آن روز متفرق شدند.
روز بعد مجددا طرفداران خلافت على عليه السلام در مسجد اجتماع كردند، على بن ابى طالب عليه السلام بر منبر نشست و بعد از حمد و ثناى خداوند فرمود:
ايهاالناس !ان الامر امركم فاختاروا لانفسكم من احببتم و انا سامع مطيع لكم .
((اى مردم ! اختيار در دست شماست هر كسى را كه مايل هستيد و دوست داريد انتخاب كنيد. من هم مطيع و همراه شما هستم .))
مردم از هر طرف فرياد بر آوردند، اى على ! ما بر پيمان روز قبل استواريم ، دستت را بگشا تا حاضران با تو بيعت كنند.
سكوت سراپاى على عليه السلام را فرا گرفت .
بلافاصله طلحه برخاست و در حضور مردم دستش را بر روى دست على عليه السلام نهاد و با آن حضرت بيعت كرد.
اما چون دست او در جنگ احد آسيب ديده بود و با آن دست بيعت كرد، قبيصة ⁽³⁾ بن جابر گفت :
انا لله و انا اليه راجعون ! عجب حادثه اى اتفاق افتاد. به خدا سوگند اين بيعت از طرف طلحه به پايان نخواهد رسيد.
سپس زبير به سرعت برخاست و با على عليه السلام بيعت كرد. بعد از آن دو، مهاجر و انصار و هر كسى از عرب و عجم كه حاضر بود آماده بيعت با على بن ابى طالب عليه السلام شد.
در آن هنگام سودان بن حمران كه اهل مصر بود گفت : يا ابا الحسن ! اگر مثل عثمان عمل كنى با تو نيز جنگ خواهيم كرد.
آن گاه مردم با ميل و رغبت به سوى آن حضرت آمدند، اميرالمؤ منين على عليه السلام با شرط عمل به كتاب خدا و سنت مصطفى صلى الله عليه و آله بيعت آنان را پذيرفت و بدين گونه مراسم بيعت انجام يافت .
دفن عثمان
چون خلافت بر اميرالمؤ منين على عليه السلام تثبيت شد. بلافاصله دستور دفن عثمان را صادر كرد. آن گاه فرمان داد كليه اموال و دارايى هايى كه در سراى عثمان قرار داشت و متعلق به بيت المال بود، به بيت المال برگردانند. اموال شخصى او را هم به ورثه اش سپرد. سپس دارايى بيت المال كه در دارالخلافه جمع شده بود، بين مهاجر و انصار تقسيم كرد كه به هر نفر سى دينار رسيد.
بيعت اهل كوفه
چون خبر عثمان و بيعت مهاجر و انصار با اميرالمؤ منين على عليه السلام منتشر شد، اهل كوفه با شنيدن اين خبر بى درنگ به نزد اميرشان كه آن وقت ابو موسى اشعرى ⁽⁴⁾بود رفتند و گفتند:
چرا با اميرالمؤ منين على عليه السلام بيعت نمى كنى و مردم را به بيعت او تشويق نمى نمايى ، در حالى كه مهاجر و انصار با او بيعت كرده اند.
ابو موسى گفت : مى نگرم تا بعد از اين مردم چه كار خواهند كرد، و چه خبر جديدى خواهد رسيد؟ مردم كوفه از گفتارش راضى نشدند.
هاشم بن عتبة بن ابى وقاص گفت : اى ابو موسى ! منتظر چه خبر ديگرى هستى ، مردم عثمان بن عفان را كشتند؛ آن گاه مهاجر و انصار، خاص عام با اميرالمؤ منين على عليه السلام بيعت كردند. آيا مى ترسى اگر با على عليه السلام بيعت كنى ، عثمان از آن جهان باز گردد و تو را توبيخ كند؟!
اى ابو موسى ! اگر در بيعت با امير المؤ منين على عليه السلام ترديد دارى و بيعت نمى كنى ، امارت كوفه را رها كن تا ديگرى را امير خود قرار دهيم .
هاشم اين سخنها را گفت ، سپس يك دست را بر دست ديگر زد و گفت :
دست راست من از آن امير المؤ منين على عليه السلام و دست چپ من از آن من و بدين گونه با با او بيعت مى كنم و خلافت او را با جان و دل مى پذيرم .
چون هاشم بن عتبة اين چنين بيعت كرد، هيچ عذرى براى ابو موسى اشعرى نماند، او نيز برخاست و با على عليه السلام بيعت كرد، به دنبال او بقيه مردم كوفه با على ابن ابى طالب عليه السلام بيعت كردند.
بيعت اهل يمن
اهل يمن با شنيدن پذيرش خلافت از جانب امير المؤ منين على عليه السلام گروه گروه به مدينه رهسپار شدند و ضمن تهنيت گفتن ، با على بن ابى طالب عليه السلام بيعت كردند.
از بزرگان يمن نخستين كسى كه به سوى مدينه حركت كرد، رفاعة بن وائل همدانى از قبيله همدان بود و بعد از او رويبة بن وبر بجلى به اتفاق قبيله اش ‍ به سوى مدينه روى آورد شب و روز در حركت بودند تابه خدمت اميرالمؤ منين على عليه السلام شرفياب شدند. چون خبر حركت بزرگان يمن به على عليه السلام رسيد. به مالك اشتر فرمود با جماعتى از مشاهير مدينه به استقبال آنان رود.
مالك اشتر هم با شكوه فراوان و تدارك نيكو از مدينه خارج شد و به استقبال رفت . وقتى آنان را ملاقات كرد، خير مقدم گفت و آنان را نيك گرامى داشت و گفت :
اى اهل يمن ! به قومى نيكو وارد شديد، كه شما را دوست دارند، و شما نيز به آنان محبت داريد، به خدمت امامى عادل ، خليفه اى فاضل كه مهاجر و انصار او را پسنديده و بر خلافت او اتحاد و اتفاق دارند، رسيده ايد، پس به همراه مالك اشتر به مدينه وارد شدند، روزى به استراحت پرداختند و در روز ديگر ده نفر از مشاهير آنان يعنى عياض بن خليل ازدى و رفاعة بن وائل همدانى و كيسوم بن سلمة الجهنى و رويبة بن وبر جبلى و رفاعة بن شداد خولانى و جميع بن خيثم كندى و احنف بن قيس كندى و عقبد بن نعمان نجدى و عبدالرحمن بن ملجم مرادى ، به خدمت اميرالمؤ منين على عليه السلام شرفياب شدند، على عليه السلام آنان را نزد خويش نشانيد و مورد لطف قرار داد. آن گاه به آنان فرمود:
شما بزرگان و رؤ ساى يمن هستيد. اگر براى ما مشكلات و دشوارى سخت پديد آيد،و نياز به شمشير و نيزه باشد حمايت شما چگونه است و چه اندازه صبر مى كنيد؟ عبدالرحمان بن ملجم مرادى از ميان جمع سخن آغاز كرد و گفت :
يا امير المؤ منين ! ما را با جنگ ناف بريده و با پستان پيكان شير داده و در ميدان جنگ پروش داده اند. ما از شجاعان و شيران ميدان هستيم ، به هر سوى فرمان دهى اطاعت مى كنيم . صفات پهلوانى و جنگ آورى را از اجدادمان به ارث برده ايم .
على عليه السلام آنان را مرحبا گفت ، و اكرام فرمود، با خوشى و خوشحالى به يمن برگشتند.
كسانى كه از بيعت با على عليه السلام امتناع كردند.
عمار ياسر به على عليه السلام گفت : يا امير المؤ منين ! مردم جملگى با اختيار و ارده خويش با شما بيعت كردند و جماعتى مثل اسامة بن زيد و عبدالله بن عمر و محمد بن مسلمة و حسان بن ثابت و كعب بن مالك از بيعت با امتناع ورزيدند. آنان را احضار كن تا مثل مهاجر و انصار با شما بيعت كنند. ⁽⁵⁾ على عليه السلام فرمود: احتياج به بيعت كسانى كه ميل و رغبت به ما ندارند نيست ، آنان را به حال خويش رها كنيد.
مالك اشتر گفت : يا امير المؤ منين ! آنان اگر چه سوابق خدمت بيشترى به محمد مصطفى صلى الله عليه و آله دارند،اما اين بيعت همگانى است ، همه افراد بايد به اين كار رغبت نشان دهند. آنان را بخوان تا بيعت كنند، امروز مردم با زبان حمايت مى كنند، و فردا كه جنگى پيش آيد با شمشير و نيزه بايد حمايت كنند.
امير المؤ منين على عليه السلام فرمود: اى مالك ! من مردم را بهتر از تو مى شناسم ؛ بگذار تا بر راءى و ميل خويش رفتار كنند.
زياد بن حنظله تميمى از جاى برخاست و گفت اى امير المؤ منين ! هر كسى كه در بيعت با شما رغبت نكند، او را منفعتى براى ما نيست و آنان كه به اكراه و اجبار بيعت كنند به خيرشان اميدى نيست . اگر بخواهند به اكراه بيعت كنند رهايشان كن .
سعد بن ابى وقاص جلو آمد و گفت : يا ابا الحسن ! سوگند به خدا شك ندارم تو به خلافت اين امت سزاوار و بر حق هستى ، اما جماعتى در اين كار با تو منازعه مى كنند كه اهل قبله و نمازند؛ اگر دوست دارى بيعت كنم ، شمشيرى به من ده كه زبان و دو لب داشته باشد و بتواند سخن بگويد، و مومن را از كافر باز شناسد، تا با آن شمشير با مخالفان تو بجنگم .
اميرالمؤ منين على عليه السلام فرمود: اى سعد! از مهاجر و انصار و ديگران كسى چنين شرطى بر ولى امر خويش نكرده است ، اگر راست مى گويى بيعت كن ، آن گاه در خانه خويش بنشين ، و در هيچ جنگى شركت نكن من تو را در هيچ كارى اجبار نمى كنم .
سعد بن ابى وقاص گفت : اى ابا الحسن ! در اين باره تاءمل و تفكر مى كنم تا تصميم بگيرم .
عمار ياسر گفت واى بر تو سعد! از خداى سبحان بترس كه بازگشت همه به سوى اوست . اميرالمؤ منين على عليه السلام تو را بر بيعت مى خواند، عذر مى آورى و شمشيرى سخنگو مى طلبى ! اين كار تو شايسته نيست ، شايد در دل قصد ديگرى داشته باشى ؟
عكس العمل مروان بن حكم و سعيد بن عاص و وليد بن عقبه :
در اثناى اين گفت و گو على عليه السلام كسى را به دنبال مروان بن حكم و سعيد بن عاص و وليد بن عقبه كه از بيعت با على كناره گيرى كردند، فرستاد . چون حاضر شدند، اميرالمؤ منين على عليه السلام فرمود: چرا از بيعت تخلف مى كنيد؟
وليد بن عقبه گفت : اى ابا الحسن ! سينه ما را پر از كينه كردى ، پدر مرا در جنگ بدر كشتى و پدر سعيد بن عاص كه مهتر و سرور بنى اميه بود در جنگ بدر از پاى در آوردى و پدر مروان بن حكم را كه عثمان به مدينه آورد خوار و خفيف كردى و راءى عثمان را در آن ضعيف شمردى . چگونه با تو بيعت كنيم در حالى كه با ما سه تن چنين كردى ! اگر بنا باشد بيعت كنيم ، با شروط سه گانه بيعت مى كنيم :
كشندگان عثمان را مجازات كنى ؛ و اگر از ما سهوى يا خطايى سر زند، عفو فرمايى . هرگاه از تو ترسان شويم ، اجازه دهى به شام نزد پسر عم خويش ‍ معاويه رويم .

ادامه امطلب...»

نوشته شده توسط: علوی | لینک ثابت |

آخــــرین مطالب

× فیلم های دختران خوشگل Beautiful girls movies

× اپدیت جدید ایست اسمارت سکورتی و نود 32 و ESET NOD32 Smart Security Update 2020

× دانلود آهنگ ترکی جانیسی از ابراهیم ارکال

× دلم هواتو کرده

× دانلود رایگان سریال افسانه ی جومونگ کامل بدون سانسور دوبله فارسی

× دانلود سریال رویای فرمانروای بزرگ دوبله فارسی بدون سانسور The King’s Dream

× دانلود سریال سرزمین اهن دوبله فارسی بدون ساتسور

× دانلود سریال سرزمین اهن دوبله فارسی بدون سانور

× نامردی در مرامم نیس