قافله‏سالار این كاروان، سپهدار رشید غرب است؛ احمد؛ مردى از جنس آذرخش و آینه. كاروانیان نیز هر یك خود به تنهایى لشكرى هستند از خیل فرزندان صف‏شكن نایب بر حق امام زمان(عج)؛ علمدار كبیر انقلاب آخرالزمان؛ حضرت روح‏اللَّه (قدس سره الشریف).
یادهایى زلال از لحظات مقدس این هجرت سرنوشت‏ساز را در خاطرات یكى از بازماندگان آن قافله كوچك مرور مى‏كنیم:
«... به اتفاق حاج احمد و سایر بچه‏ها، سوار بر چند اتوبوس از كرمانشاه حركت كردیم. داخل اتوبوس ما، بگو و بخند فراوان بود. همه به صورت دسته جمعى سرودهایى را مى‏خواندند كه در آن سال‏ها متداول بودند. یك سرودى بود كه لحن محزون و دلنشینى داشت و ترجیع‏بند آن، این بود: «ما همه سرباز توایم خمینى».
بین راه، برادرانى بودند كه دعاى توسل را به صورت جمله - جمله، با صداى بلند مى‏خواندند و بقیه، جملات دعا را تكرار مى‏كردند. بعد، بچه‏هایى كه صداى خوبى داشتند، در رثاى آقا امام حسین uمرثیه مى‏خواندند و بقیه بر سر و سینه مى‏زدند. فضاى حاكم بر اتوبوس، پر از حال و هواى عشق‏بازى و عرض ارادت بچه‏ها به سرور شهیدان آقا اباعبداللَّه‏u بود. همه گریه مى‏كردند. حاج احمد كه كنار راننده، پاى ركاب اتوبوس ایستاده بود، همان‏طور كه چشم‏هایش از اشك خیس بودند، پا به پاى بچه‏ها سربند نوحه را تكرار مى‏كرد. تا خود دزفول، همین وضع را داشتیم.»
با ورود اتوبوس‏هاى حامل جنگاوران رشید جبهه‏هاى غرب به شهر مقاوم و شهیدپرور دزفول، به ناگاه در قلب زمستان، بهار به روى مردم این شهر خنده زد. شهرى كه از آغاز تجاوز اشغالگران تا به آن روز، لاینقطع در معرض حملات توپخانه‏اى و موشكى جلادان مهاجم قرار داشت و روزى نبود كه عفریت مرگ، سوار بر بال‏هاى موشكى بعث عراق، تنى چند از اهالى بى‏دفاع شهر را به خاك و خون نكشد، اینك چون مادرى مهربان، فرزندان رشید امام(ره) را میزبانى مى‏كرد.
«... موقعى كه وارد دزفول شدیم، به خانه‏اى مصادره‏اى در خیابان دوازدهم فروردین این شهر رفتیم كه محل اعزام نیروى سپاه دزفول بود. این خانه با همان سبك رایج معمارى سنتى بناهاى دزفول ساخته شده بود: یك سرداب و زیرزمین وسیعى داشت كه معمولاً دزفولى‏ها براى در امان ماندن از گرماى دیرپاى خوزستان، چنین سرداب‏هایى در زیر خانه‏هاى خود درست مى‏كردند.
البته با توجه به حملات موشكى و توپخانه‏اى دشمن به شهر، مردم دزفول در آن فصل زمستان، از این سرداب‏ها به عنوان پناهگاه استفاده مى‏كردند... مجموعه بچه‏هایى كه با حاج احمد، حاج محمود شهبازى و حاج همت از غرب آمدند، در این خانه مستقر شدند. كلیه تداركات ضرورى، از حیث تغذیه و سایر نیازمندى‏هاى بچه‏ها را ما به دستور حاج احمد و با هماهنگى حاج همت، از سپاه دزفول تهیه مى‏كردیم و فرمانده سپاه این شهر برادر على‏رضا عندلیب، از هیچ مساعدتى نسبت به تأمین حوایج بچه‏هاى ما دریغ نكرد.»
در همان نخستین روزهاى استقرار نیروهاى اعزامى در شهر دزفول، حاج احمد در صدد برآمد از حداقل زمان ممكن، حداكثر بهره‏بردارى را به عمل آورد. هم از این رو، او بر ضرورت آشنا شدن نیروهاى اعزامى با شرایط جغرافیاى نظامى مناطق عملیاتى جنوب و توجیه آن‏ها نسبت به وضعیت جنگ در جبهه‏هاى خوزستان تأكید فراوان داشت. نفس تأكید حاج احمد بر این نكته، امرى در خور تأمل است؛ چرا كه كادرهاى اعزامى سپاه غرب به جنوب، على‏رغم تجارب درخشانى كه از جنگ در جبهه‏هاى كوهستانى و صعب‏العبور غرب داشتند، با كم و كیف نبرد در دشت‏هاى خوزستان و شرایط متفاوت آن نسبت به جبهه‏هاى غرب كشور آشنا نبودند. آنان، نه محورهاى عملیاتى نیروهاى خودى در جنوب را دیده بودند، نه اصولاً تجربه‏اى عینى از شیوه‏هاى رزم در این جبهه‏ها داشتند. یكى از كادرهاى قدیمى واحد اطلاعات - عملیات تیپ 27 محمد رسول‏اللَّه‏(ص) در این باره مى‏گوید:
«... طى آن چند روزى كه ما در دزفول ماندیم، حاج احمد خیلى تأكید داشت كه با توجه به نزدیكى زمان عملیات بزرگ ما در جبهه‏هاى جنوب لازم است كه بچه‏ها سریع خودشان را جمع و جور كنند و حتى‏المقدور، خود را با شرایط متفاوت جنگ در جنوب وفق بدهند.
به همین دلیل، على‏رغم فقدان هرگونه امكانات، در اولین فرصت، خود حاج احمد به همراه حاج محمود و حاج همت به مناطق عملیاتى جبهه دزفول و شوش رفتند و تا آنجا كه ممكن بود، با خصوصیات این مناطق آشنا شدند. بعد از مراجعت از این بازدید مقدماتى جبهه‏ها، حاج احمد همه ما را جمع كرد و گفت: حالا كه فعلاً شما در اینجا كار خاصى ندارید، بهتر است به منطقه بروید و با مسائل و مختصات آن از نزدیك آشنا بشوید. ما تصمیم گرفته‏ایم در همین مجال فعلى، شما را در جبهه‏هاى مختلف پراكنده كنیم و به حول و قوه الهى، نخستین مراحل شناسایى را شروع كنیم.
بعد هم تعدادى نقشه‏هاى منطقه، با مقیاس 000/150 در بین ما توزیع شد و روانه محورهاى عملیاتى شمال خوزستان شدیم. حالا دیگر بچه‏ها با نقشه توجیه مى‏شدند و با اسامى مناطق و وجوه تشابه و تفارق جغرافیایى هر كدام از نزدیك آشنا مى‏شدند.»
از آنجا كه حاج احمد و حاج همت، عمده فعالیت‏هاى خود را بر روى امر خطیر سامان‏دهى و نظم و نسق بخشیدن به امور تیپى كه در شرف تشكیل بود، متمركز ساخته بودند، قهراً فرصت نداشتند كه به صورت شبانه‏روزى و فعال در روند شناسایى‏هاى اولیه حضور داشته باشند. امر نظارت شبانه‏روزى بر روند شناسایى منطقه غرب دزفول را حاج‏محمود شهبازى و همرزم دیرینه‏اش حاج‏حسین همدانى به عهده گرفتند. با این همه، هر دو - سه روز یك بار، حاج‏احمد و حاج‏همت جهت كسب اطلاع از وضعیت نیروها و آخرین تحولات راهى منطقه مى‏شدند. به گفته یكى از رزمندگان اعزامى به جنوب:
«... حاج احمد و حاج همت، گه‏گاه سرى به ما مى‏زدند. یادم هست، به محض ورود، حاج احمد از ما مى‏پرسید: خب، در چه حالى هستید؟ وضعیت اینجا از چه قرار است؟ ببینم! موقعیت منطقه را چطور ارزیابى مى‏كنید؟
طبیعى بود كه آن كنجكاوى‏اى را كه ما به عنوان نیروهاى اطلاعات - عملیاتى داشتیم، حاج احمد و حاج همت هم به صورت مضاعفى داشتند. هر دو خیلى كنجكاو با قضایا برخورد مى‏كردند و اكثر مواقع، در صحبت‏هایى كه با هم داشتند، وضعیت جبهه‏هاى جنوب را با شرایط جبهه‏هاى غرب مقایسه مى‏كردند. یادم هست چطور با هم بحث مى‏كردند.
حاج همت توى سنگر دیدگاه مى‏گفت: برادر احمد! بعضى جاهاى این منطقه مثل غرب صعب‏العبور است. حاج احمد در جواب او مى‏گفت: نه برادر من! اینجا بلندترین ارتفاعش 350 متر است؛ ولى ما در غرب، ارتفاعى كمتر از 1200 متر سراغ نداشتیم و... قس على هذا. خلاصه، یك جور غریبى، مثل دو تا شاگرد مدرسه‏اى زرنگ و كنجكاو در شب امتحان، اینها، آموخته‏هایشان از مدرسه جنگ در غرب را آن‏جا با هم مقایسه مى‏كردند. حیف كه آن روزها ضبط صوت یا دوربینى نبود كه این لحظات زیباى بحث‏هاى حاج احمد و حاج همت را ضبط كند، حیف!».
تهاجم نیروهاى دشمن به تنگه چزابه در سیزدهم بهمن 1360، فرصت مغتنمى را كه حاج احمد و حاج همت در پى به دست آوردن آن، جهت مطالعه نزدیك صحنه جنگ در جبهه‏هاى جنوبى بودند، فراهم آورد. اینك دشمن با تمام توان خود، شامل لشكر شش زرهى و دو تیپ [یك تیپ تقویت شده‏] و 15 گردان، هر گردان به استعداد 1000 سرباز از تیپ‏هاى مأموریت ویژه، به میدان آمده بود تا بلكه بتواند شكست حقارت بار خود در نبرد طریق‏القدس را جبران و بار دیگر شهر آزاد شده بستان را اشغال كند؛ توهمى آن همه عمیق كه باعث شد صدام شخصاً به منطقه بیاید و از كنار پل سابله، فرماندهى نیروهاى مهاجم عراقى را به عهده بگیرد. یكى از كادرهاى اولیه تیپ 27 محمد رسول‏اللَّه‏(ص) مى‏گوید:
«... تقریباً روزهاى اول ورود ما به جنوب بود كه ارتش عراق، حمله‏اى در منطقه چزابه انجام داد. همان زمان، حاج احمد حاج محمود شهبازى و حاج همت، در برنامه‏ریزى‏اى كه كردند، گفتند خوب است براى آشنایى بهتر با نحوه عملیات در جنوب برویم و از نزدیك كار بچه‏هاى تیپ امام حسین‏u را در چزابه ببینیم... سوار دو - سه اتوبوس شدیم و به سرعت رفتیم به سمت چزابه. البته نه براى شركت در عملیات، بلكه صرفاً براى كسب تجربه و آشنایى عینى با چند و چون كار در مناطق جنوبى جبهه‏ها. یكى - دو روزى در خط چزابه مستقر بودیم و به صورت لحظه به لحظه، اوضاع را زیر نظر داشتیم. یادم هست حاج احمد خیلى روى این نكته تكیه مى‏كرد كه ما باید با طریقه احداث سنگر و تشكیل خط آشنا بشویم... در مدتى كه آن‏جا بودیم، تا حدود زیادى، هم با تكنیك جنگ در دشت آشنا شدیم و هم با نوع آرایشى كه یگان‏هاى زرهى و مكانیزه ارتش عراق در جنوب داشتند. این تجارب عینى براى ما خیلى مغتنم بودند. مى‏توان گفت كه براى شكل‏گیرى آرایش رزمى تیپ 27، در چزابه یك كلاس تئوریك و عملى عالى برپا شده بود.»
اكنون، حماسه 27، رؤیاى صادقه‏اى بود كه تعبیر مى‏شد و چه تعبیر فرخنده‏اى! در شامگاه هفدهم بهمن، تشكیل تیپ در قرارگاه مركزى كربلا توسط سردار شهید حسن باقرى و سردار رحیم صفوى با حضور حاج احمد رسماً اعلام شد. نام تیپ... آرى؛ نامى مناسب بایستى براى این مولود مبارك برمى‏گزیدند؛ اما چه نامى؟! حاج احمد خود در مصاحبه‏اى به این پرسش پاسخ گفته است:
«... اسم تیپ را گذاشتیم تیپ محمد رسول‏اللَّه‏(ص). اولاً این اسم اعتقاد ما را به مكتب و سنت حضرت رسول‏r نشان مى‏دهد. به این معنا كه ما رزمندگان تیپ، حضرت محمدr را به عنوان خاتم الانبیاء و بزرگترین رسول خداوند مى‏شناسیم و به ایشان اعتقاد داریم؛ چرا كه ایشان شاخص وحدت بین تمام مسلمانان هستند و این نام به این خاطر براى تیپ ما انتخاب شد. البته این نامگذارى یك زمینه قبلى هم داشت و آن عملیاتى بود كه توسط ما در مناطق مریوان و پاوه انجام شد و نام آن محمد رسول‏اللَّه‏(ص) بود.
البته حاج‏احمد با آن روحیه لطیف خود، فلسفه‏اى هم براى شماره این تیپ یعنى عدد 27 فرض كرده بود. او بعدها در این رابطه به یكى از همرزمان با صفایش گفته بود:
«... عدد دو را كه از هفت كسر كنى، مى‏ماند پنج؛ به نیت پنج تن آل‏عباu.
عدد دو را كه با عدد هفت جمع ببندى، مى‏شود نُه یعنى تسعة معصومین مِن وُلدِ الحسین‏u.
حالا اگر تو این عدد دو را با عدد هفت ضرب كنى، حاصل آن مى‏شود چهارده، به نیت 14 معصوم (علیهم‏السلام)!».
متعاقب بازگشت از چزابه، حاج احمد و حاج همت بلافاصله براى تهیه محلى مناسب جهت استقرار نیروهاى تیپى كه باید سازماندهى مى‏كردند، دست به كار شدند. در این فاصله، شناسایى جبهه بِلِتا كماكان زیر نظر حاج محمود شهبازى و حاج‏حسین همدانى ادامه داشت و روند اكتشافِ منطقه با سرعت استمرار مى‏یافت. پس از چند روز فعالیت مستمر و تماس‏هایى كه با رده‏هاى مختلف فرماندهى سپاه برقرار شد، سرانجام تلاش‏هاى حاج‏احمد و حاج همت به ثمر نشست و قرار شد پادگانى را در حومه شهر اندیمشك تحویل بگیرند.
«... خبر رسید كه قرار است بچه‏ها از دزفول بروند به پادگانى به اسم دوكوهه. تا آن زمان، ما از كم و كیف وضعیت دو كوهه چیزى نمى‏دانستیم. همین قدر شنیده بودیم كه قبل از ورود به اندیمشك، به فاصله 10 كیلومترى شهر، در دست راست جاده، یك پادگانى كنار خط آهن تهران - اهواز هست. همین و بس.»
درست در همین مقطع چارت رده‏هاى فرماندهى ستادى تیپ نیز بسته شد. یكى از رزم‏آوران بسیجى تیپ 27 محمد رسول‏اللَّه‏(ص)، از نحوه اعلام كادربندى رده‏هاى فرماندهى این تیپ نوبنیاد، خاطرات دلنشینى دارد.
«... شب 24 بهمن سال 1360، ما در سپاه دزفول بودیم كه برادر حسین قجه‏اى به سراغ‏مان آمد و خبر تشكیل تیپ 27 محمدرسول‏اللَّه rرا به ما داد... یكى از بچه‏ها، مقواى بزرگى برداشت و شروع كرد با ماژیك، به نوشتن نام مسؤولان تیپ. او نوشت:
حاج احمد متوسلیان فرمانده تیپ‏
حاج محمود شهبازى جانشین فرماندهى تیپ‏
حاج ابراهیم همت رییس ستاد پشتیبانى تیپ‏
عباس كریمى مسؤول اطلاعات - عملیات‏
سیدرضا دستواره مسؤول پرسنلى‏
محمد حسین‏مردى ممقانى مسؤول بهدارى رزمى‏
على میركیانى مسؤول تداركات‏
محمد رستم مسؤول تسلیحات‏
سیف‏اللَّه منتظرى مسؤول موتورى‏
على‏رضا نجفى مخابرات‏
على‏رضا ناهیدى مسؤول ادوات‏
غلام‏رضا یزدانى مسؤول توپخانه‏
جعفر جهروتى‏زاده مسؤول تخریب‏
شكل‏گیرى سلسله مراتب فرماندهى تیپ 27، خاصه در رده‏هاى ستادى این یگان، متأثر از لحاظ نمودن یك رشته ضرورت‏هاى انكارناپذیر بود؛ ضروریاتى كه از خصلت مردمى و ماهیت فراگیر دفاع مقدس در آن برهه از روند شتابناك جنگ سرچشمه گرفته بود. به روایت یكى از مسؤولان ستادى تیپ 27:
«... ابتدا بنا بود كه تیپ 27، یگان رزمى ویژه استان تهران باشد؛ اما یك سرى مسائل ضرورى در آن مقطع باعث شد تا در عمل، تیپ به صورت مجموعه‏اى مركب از نیروهاى چند منطقه در بیاید؛ كه سمبل این وضعیت را ما در تركیب‏بندى كادر فرماندهى تیپ مى‏دیدیم. یك تعداد از نیروها، بچه‏هاى اعزامى از تهران و شمال بودند كه با حاج احمد از مریوان آمدند. تعدادى هم بچه‏هاى شهرهاى خمین، اصفهان و اراك بودند كه با حاج همت از پاوه آمده بودند و سرانجام، تعدادى هم بچه‏هاى همدان بودند كه با حاج محمود شهبازى، فرمانده سپاه استان همدان از این شهر به جنوب آمدند. این سه مجموعه، در قالب واحدى به نام تیپ 27 محمد رسول‏اللَّه‏(ص) جمع شدند و در نهایت با توافقاتى كه به عمل آمد، كادر فرماندهى تیپ به این ترتیب رده‏بندى مى‏شود كه حاج احمد به عنوان فرمانده تیپ قرار مى‏گیرد، جانشین فرماندهى تیپ مى‏شود حاج محمود شهبازى، ریاست ستاد پشتیبانى تیپ هم به حاج همت محول مى‏شود.»
همین ساختار مركب باعث شده بود كه گردش كار جمعى در مناسبات نیروهاى تیپ 27، نسبت به استانداردهاى رایج در یگان‏هاى رزمى ارتش‏هاى حرفه‏اى جهان، وضعیت نامتعارفى پیدا كند. به خصوص در نحوه ساختارى ارتباط نیروهاى تحت امر با رده‏هاى مافوق، این ویژگى نمود بیشترى داشت. امرى كه در هر تشكل رزمى غیرمكتبى، در حكم چشم اسفندیار و منشأ چند دستگى، فرقه‏گرایى و در نهایت، فروپاشى یك مجموعه نظامى محسوب مى‏شود، به یمن مدیریت مكتبى مقتدر و تدبیر صائب حاج احمد، بدل به عامل استحكام و انسجام اركان فرماندهى ولایى تیپ 27 محمد رسول اللَّه rگردید.
«... آن روزها هر كس خودش را وابسته به مسؤولى مى‏دانست كه با او وارد مجموعه تیپ شده بود و بالتبع، خود را در قبال همان مسؤول بیشتر طرف حساب و جوابگو مى‏دانست. یعنى فرضاً نیروى اطلاعاتى اعزامى از همدان، اطلاعاتى را كه به دست مى‏آورد تحویل حاج محمود شهبازى مى‏داد. یا مثلاً برادرى كه از پاوه آمده بود، اطلاعات خودش را به حاج همت منتقل مى‏كرد و نیرویى هم كه از مریوان آمده بود، قهراً مسائل خودش را با حاج احمد در میان مى‏گذاشت. روى كل مجموعه اطلاعاتى كه به این صورت و از سه كانال دریافت مى‏شد، در جلسه فرماندهى تیپ با حضور حاج احمد، حاج‏آقا شهبازى و حاج همت بحث و تبادل نظر مى‏شد تا سرانجام در مرحله جمع‏بندى به یك نتیجه مشترك مى‏رسیدند. حاج احمد خیلى براى بحث، تبادل‏نظر و مشورت ارزش قائل بود. البته وقتى هم كه تصمیم نهایى را اتخاذ مى‏كرد، دیگر با قاطعیت تمام آن را به مرحله اجرا مى‏گذاشت و فرمانش نافذ و براى همه واجب الاطاعه بود.»
با تعیین رده‏هاى ستادى فرماندهى تیپ 27 محمد رسول‏اللَّه‏(ص)، حال نوبت شكل‏گیرى گردان‏ها فرا رسیده بود. آخر، پرستوهاى مهاجر بسیجى، دسته دسته در راه بودند.
«... اولین مجموعه نفرات گردان‏ها، جمعى دوره 16 بسیج سپاه تهران بودند. آن روزها در سپاه، «دوره‏هاى پایه‏اى به نام دوره آموزشى امام حسین‏u» مى‏گذاشتند و هر دوره، شماره‏اى داشت. دوره ما هم، دوره شانزدهم بسیج بود. خلاصه، با بچه‏هاى دوره شانزدهم آمدیم به پادگان دوكوهه. این دو تا ساختمان معروف دوكوهه كه كنار زمین صبحگاه قرار دارد، سراپا گچ و خاك بود. داد مى‏زدند تازه از زیر دست بناها درآمده‏اند. همه جا از دیوارهایشان، لوله‏هاى خرطومى بیرون زده بود و هنوز حتى سیم‏كشى برق هم نداشت... البته آمدن بچه بسیجى‏هاى اعزامى به این پادگان بى‏در و پیكر، خیلى براى ما جالب بود. یك ازدحام عجیبى برپا كرده بودند. كجا؟ جلو این تكه مقوایى كه رویش نوشته شده بود: این تیپ فلان است! جریان ورود انبوه نیروهاى اعزامى به دوكوهه، تا دو - سه روز ادامه داشت.»

پس آن‏گاه، نوبت حماسه‏اى دیگر بود؛ فتح بستان و قطع ارتباط جبهه‏هاى جنوبى و شمالى دشمن در عمق اشغالى خاك ایران اسلامى، در نبرد طریق‏القدس، آذر 1360.
هم در این سال بود كه مادر انقلاب‏هاى توحیدى قرن پانزدهم هجرى، شمارى از رشیدترین فرزندان مدافع كیان خود را به پاس سه سال نبرد مظلومانه، با پاداشى از جنس نور سرافراز كرد؛ سفر به اقلیم قبله خداباوران، مولد، موطن و مدفن عصاره خلقت و سرور كائنات، حبیب حضرت اله، محمد رسول ‏اللَّه‏(ص).
سرزمین ابراهیم خلیل‏u و احمد مختارr، اینك میزبان فرزندان معنوى حضرت روح‏اللَّه، ابراهیم همت و احمد متوسلیان شده بود. ره‏آورد احمد و ابراهیم و همسفر دلاورشان مهندس محمود شهبازى فرمانده سپاه استان همدان از این سفر روحانى، تحفه‏اى تبرك یافته به نام نامى حضرت خاتم‏الانبیاr بود. سوغاتى سبز، به سبزى نهال نورس انقلاب اسلامى؛ سپید، به سپیدى سیماى دریادلان صف‏شكن جبهه‏ها؛ و سرخ، به سرخى گلبرگ‏هاى پرپر گشته ارغوان‏هاى گلستانِ آتش دفاع مقدس. مولود مقدسى كه با ولادت بهارآفرین خود در یك شامگاه سرد زمستانى سال 1360، به پاس نبردى كه توسط احمد و ابراهیم مشتركاً در جبهه غرب صورت گرفت، «تیپ 27 محمد رسول‏اللَّه‏(ص)» نامیده شد.
عجالتاً بهتر آن است كه به روزهاى آتشناك آذر سال 1360 باز گردیم؛ به نبرد طریق‏القدس.
احمد متوسلیان، ابراهیم همت، محمود شهبازى و دیگر زائران سلحشور بیت‏اللَّه الحرام، در بازگشت از سفر حج، با توانى صد چندان، بار دیگر قدم به عرصه مردآزماى جبهه‏هاى نبرد نهادند، حاج احمد متوسلیان و حاج محمدابراهیم همت در تثبیت پیروزى شكوهمند طریق القدس، نقشى حیاتى ایفا كردند.
براى حفظ و تثبیت پیروزى بستان كه حضرت امام(ره) آن را فتح‏الفتوح(24) لقب دادند، به همت فرمانده جدید نیروى زمینى ارتش، امیر سپهبد شهید على صیاد شیرازى و سردار شهید حاج محمد بروجردى فرمانده سپاه منطقه 7 كشورى؛ شامل استان‏هاى آذربایجان غربى، همدان، ایلام، كردستان و كرمانشاه، دو رشته عملیات در جبهه‏هاى غرب به اجرا درآمد. اولى موسوم به مطلع‏الفجر و دیگرى به نام محمد رسول‏اللَّه‏(ص). در آن برهه براى سپاهیان اسلام، تكِ اصلى، تكِ بستان بود كه از هشتم آذر آغاز شد و تا بیست و دوم همین ماه، به مدت چهارده شبانه روز نبرد بى‏وقفه ادامه داشت.
دو عملیات مطلع‏الفجر در 20 آذر 1360 و محمد رسول‏اللَّه‏(ص) در 12 دى ماه همین سال در جبهه غرب، از آن لحاظ اهمیت حیاتى داشتند كه نقش تك پشتیبانى را براى تثبیت فتح الفتوح بستان، سر در گم ساختن فرماندهان دشمن و به هم ریختن آرایش جنگى ارتش عراق در جبهه طریق‏القدس ایفا كردند. یكى از سرداران سپاه اسلام كه در آن زمان فرماندهى جبهه گیلان‏غرب - سر پل ذهاب را در عملیات مطلع الفجر بر عهده داشت، مى‏گوید:
«... در اثناى انجام این سه حمله، ارتش عراق، چهار سپاه در اختیار داشت. سپاه سوم در جنوب خوزستان، سپاه چهارم در شمال خوزستان، سپاه دوم در جلوى بغداد و سپاه اول جلوى سلیمانیه در غرب.
اگر ما تدبیر مناسبى براى پشتیبانى از حمله اصلى - طریق‏القدس - به كار نمى‏بستیم، بعید نبود با حمله نیروهاى ما به بستان، عراقى‏ها قواى احتیاط سپاه اول و دوم و سوم خودشان را از سلیمانیه و بغداد و جنوب اهواز، راهى بستان مى‏كردند و در این صورت كار نیروهاى عمل‏كننده ما در جبهه طریق‏القدس سخت مى‏شد.
به همین دلیل، ما دو عملیات پشتیبانى مطلع‏الفجر و محمد رسول‏اللَّه‏(ص) را در غرب كشور انجام دادیم. با توجه به حساسیت زمانى و دشوارى شرایط نبرد در محور گیلان غرب - سرپل ذهاب، آقاى بروجردى شخصاً در منطقه عملیاتى مطلع‏الفجر حاضر شد... از طرف دیگر، حاج احمد به‏عنوان فرمانده محور عملیاتى محمد رسول‏اللَّه [rمریوان - پاوه‏]، با مشكل كمبود مهمات و تجهیزات مواجه بود. نیروهایش هم از حیث آموزش مشكل داشتند. نیروهایى كه در اختیار حاج احمد قرار گرفت، براى جنگ در شرایط ویژه جبهه‏هاى غرب، آموزش كافى ندیده بودند. حاج احمد با استفاده از نیروهاى كادر جوانى كه طى جنگ‏هاى كوهستانى محدود توانسته بود تربیت كند - بچه‏هایى مثل حسین قُجه‏اى، رضا چراغى، على‏اصغر رنجبران، عباس كریمى، على‏رضا ناهیدى و ... و امثالهم - تن به اجراى عملیات سنگین و دشوار محمد رسول‏اللَّه‏(ص) داد. چرا؟ به این خاطر كه قواى احتیاط تازه نفس سپاه یكم ارتش عراق در سلیمانیه، مجال رفتن به جنوب را پیدا نكنند و پیروزى بستان به خطر نیفتد. حاج احمد با همه كاستى‏هایى كه از حیث شناسایى، كمبود مهمات و آموزش نیروهایش با آنها مواجه بود، راهى این عملیات شد. بگذریم از مرارت‏هایى كه در اثناى این حمله متحمل آن شد.
این‏جاست كه مى‏خواهم به مسأله ظریفى اشاره كنم. احمد با همه قدرتى كه داشت، رمز موفقیت او، در تبعیت متعصبانه از روند سلسله مراتب ولایى مدیریت جنگ بود. او با آن همه صلابت، در دست فرمانده رده بالاترش - آقاى بروجردى - از یك تكه موم هم نرم‏تر بود. در بین كلیه فرماندهان سپاه منطقه 7 كشورى، حاج احمد با همه تندروى‏هایى كه داشت، اولین فرمانده‏اى بود كه حكم آقاى بروجردى را سمعاً و طاعةً روى چشم مى‏گذاشت و اطاعت مى‏كرد.»
بخش پایانى سخنان فوق، اشاره جالبى دارد به مسأله اطاعت بى‏چون و چراى حاج احمد از سلسله مراتب ولایى مدیریت در سپاه كه سردار رشید اسلام حاج همت، از آن با تعبیر شیواى «ولایت‏پذیرى» یاد كرده است. برخلاف سیستم اطاعت كوركورانه متداول در ارتش‏هاى متعارف دنیا، انقلاب اسلامى، در نخستین ارتش مكتبى جهان - سپاه پاسداران انقلاب اسلامى - مناسباتى توحیدى مبتنى بر رُكنِ رَكینِ ولایت به وجود آورد كه براساس آن، دیگر افراد یك مجموعه نظامى، صرفاً در حكم مهره‏هایى بى‏روح و فاقد اراده؛ چیده شده بر صفحه شطرنج میلیتاریزم متعارف نبودند؛ بلكه مجمعى از برادران ایمانى با مسؤولیت‏هایى خرد و كلان و متفاوت، لكن معتقد به اداى تكلیف، براساس دو محور وجدان كار و انضباط جمعى به شمار مى‏رفتند. روى دیگر سكه ولایت‏پذیرى فرمانده مادون از سردار مافوق در سپاه، عشق و ارادت سردار مافوق به فرماندهان زیردست خود بود؛ امرى كه به عنوان مثال در رابطه لطیف و برادرانه حاج محمد بروجردى با حاج احمد به وضوح دیده مى‏شد. یكى از سرداران سپاه غرب، به این عُلقه معنوى اشاره جالبى دارد:
«... یادش بخیر، آقاى بروجردى زمان تشكیل جلسات شوراى فرماندهى سپاه منطقه 7 را با آمد و رفت حاج احمد تنظیم مى‏كرد؛ این كه حاج احمد چطور مى‏تواند خودش را به كرمانشاه برساند و بعد از ختم جلسه چطور مى‏تواند به مریوان برگردد. آخر این نكته مهمى بود. اگر جلسات ما عصر تمام مى‏شد، بازگشت حاج احمد از كرمانشاه به مریوان مصادف مى‏شد با تاریك شدن هوا. در تمام این جلسات، احمد تأكید عجیبى داشت كه باید سریع خودش را به مریوان برساند. مى‏گفتیم: حالا امشب را همین جا بمان، صبح برو، خداى ناكرده، بین راه كمین مى‏خورى.
مى‏گفت: نه! الان حضور من در مریوان، مهم‏تر از این است كه بخواهم شب را این‏جا با شما بمانم. براى این‏كه كوچكترین حادثه احتمالى در آن‏جا، در روند تدابیرى كه دارم در منطقه اجرا مى‏كنم، اثر مى‏گذارد.
به همین دلیل آقاى بروجردى طورى شروع جلسات ما را تنظیم مى‏كرد كه احمد سر وقت بتواند به كرمانشاه بیاید و طورى آن را تمام مى‏كرد كه او بتواند به وقت به مریوان برگردد و بین راه كمین نخورد. حالا شاید شما دلتان بخواهد خاطرات ما از احمد این‏طور باشد كه بگوییم مثلاً 10 تا نفربر و تانك را با آر.پى.جى زد و این جور شیرین كارى‏هاى آرتیستى!... نه برادر، همین كه فرمانده مقتدرى مثل آقاى بروجردى، جلسات ما را با آمد و رفت حاج احمد - این انسان عزیز - تنظیم مى‏كرد، خودش براى ما یك دنیا مطلب است!».
بخش عمده‏اى از حساسیت سردار بروجردى نسبت به مسأله رفت و آمد حاج احمد از مریوان به كرمانشاه، ناشى از عدم رعایت برخى ضروریات امنیتى توسط حاج احمد در این آمد و شدها بود. این دغدغه خاطر سردار بروجردى، صرفاً ریشه در مسائل عاطفى و احساسات شخصى نداشت. با بركنارى بنى‏صدر و شكست قطعى تحركات سیاسى گروهك‏ها، در سال 1360، جبهه متحد ضدانقلاب، به منظور جبران افلاس و ورشكستگى سیاسى خویش، به آخرین حربه موجود؛ یعنى عملیات آشكار تروریستى و قتل‏عام اقشار مختلف مردم روى آورده بود.
دیگر دامنه كشتار وحشیانه نیروهاى انقلاب به كردستان محدود نمى‏شد و دیگر شهرها و روستاهاى كشور - از جمله كرمانشاه - نیز عرصه تحركات مذبوحانه تیم‏هاى تروریستى ضدانقلاب، خصوصاً عوامل روسیاه گروهك ضدخلقى منافقین و مؤتلفین چپ آمریكایى آن شده بود. به گفته یكى از رزمندگان سپاه مریوان:
«... حاج احمد متوسلیان همیشه عادت داشت براى سفرهاى بین شهرى در منطقه، برود ترمینال و با اتوبوس و دیگر وسایل نقلیه عمومى روانه مقصد مورد نظرش بشود. براى رفتن به كرمانشاه و شركت در جلسات شوراى فرماندهى منطقه 7 هم، مى‏رفت و مثل سایر مردم سوار مینى‏بوس‏هاى خطى مریوان - كرمانشاه مى‏شد. در این سفرها همیشه ملبس به لباس فرم سپاه و آن اوركت خاكى مستعمل خودش بود و تنها ابزار دفاعى او هم یك قبضه كلت كمرى بود كه همیشه به همراه داشت. به قول معروف، با این سر و وضع خودش عین یك سیبل متحرك براى ضدانقلاب شده بود. بچه‏هاى سپاه مریوان هم كه مى‏دانستند هر بحثى با او درباره خلاف مصلحت بودن این نحوه تردد، باعث عكس‏العمل تند و غضب حاج احمد مى‏شود و راه به جایى نمى‏برد، به ناچار مى‏سوختند و مى‏ساختند و دم برنمى‏آوردند... مدتى به این منوال گذشت تا یك روز كه منتظر بازگشت حاجى از كرمانشاه بودیم، با كمال تعجب، دیدیم او سوار بر یك جیپ لندرور دارد مى‏آید. این جیپ متعلق به ستاد منطقه 7 بود و معمولاً آقاى بروجردى براى سركشى به مناطق سپاه غرب از آن استفاده مى‏كردند... خلاصه، ما كه از این قضیه خیلى تعجب كرده بودیم، تصمیم گرفتیم به هر قیمت ممكن، از ته و توى ماجرا سر در بیاوریم... نهایتاً حاج احمد با یك لحن ناراضى قضیه را براى ما تعریف كرد و گفت:
آقا میرزا(25) باعث و بانى شدند كه من گرفتار ماشین بیت‏المال بشوم! دفعات قبل كه به كرمانشاه مى‏رفتم، ایشان این همه اصرار به خرج نمى‏دادند. مى‏گفتند: شما ماشین لازم ندارى؟ ما هم مى‏گفتیم: نه! ولى نمى‏دانم چه سرى در كار بود كه این بار وقتى جلسه تمام شد و خواستم برگردم مریوان، مرا احضار كرد و با یك تأكیدى بحث خطرناك بودن رفت و آمدهاى مرا به میان آورد. خواستم یك جورى، با مزاح و این حرف‏ها، مطلب را به خیر و خوشى رفع و رجوع كنم كه یك دفعه، ایشان خیلى جدى به ما خطاب كرد و گفت: برادر احمد! دوستى و احترام ما به جاى خود؛ ولى انگار شما نمى‏خواهید زیر بار حرف حساب بروید. حالا كه این‏طور است؛ به‏عنوان فرمانده شما، شرعاً و عرفاً حكم مى‏كنم بروید و لندرور ستاد را تحویل بگیرید و براى رفت و آمد به كرمانشاه از آن استفاده كنید...
آمدم اعتراض كنم كه باز آقا میرزا گفت: دیگر بحثى نداریم! تكلیف دارید به دستور عمل كنید! این شد كه ما به خاطر اجراى حكم شرعى ایشان ماشین را برداشتیم و آوردیم مریوان.
... البته مرغ حاج‏احمد همچنان یك پا داشت! براى این كه دستور آقاى بروجردى را نقض نكند، در رفت و آمد به كرمانشاه سوار لندرور مى‏شد؛ ولى هر وقت مى‏خواست به تهران برود، تا سنندج را با این جیپ مى‏رفت و آنجا به این عنوان كه سفر شخصى من دخلى به استفاده از وسیله بیت‏المال ندارد، جیپ را با راننده به مریوان برمى‏گرداند و مى‏رفت ترمینال، سوار اتوبوس مى‏شد و به تهران مى‏رفت!».
در یكى از همین روزهاى تردّد حاج احمد با آن «ماشین بیت‏المال» بود كه:
«... سوار بر لندرورِ مرحمتىِ حاج‏آقا بروجردى، داشتیم همراه حاج‏احمد از مریوان خارج مى‏شدیم. مطابق معمول، حاجى مى‏خواست به پایگاه‏هاى اطراف سركشى كند. آن روزها به دلیل در پیش بودن عملیات محمد رسول‏اللَّه(ص)، به تازگى یك سرى نیروى بسیجى براى‏مان فرستاده بودند و حاج‏احمد خیلى خودش را مقید مى‏دانست تا به آنها رسیدگى كند. اواسط راه، یك دفعه دیدم حاج احمد با یك لحن تند و آشفته‏اى به من نهیب مى‏زند: على، بزن كنار!
من كه از این برآشفتگى ناگهانى حاجى خیلى دستپاچه شده بودم، پرسیدم: چى شده حاجى مگه؟ با تیغه دست محكم روى داشبورد كوبید و گفت: به تو مى‏گم بزن كنار، همین حالا!
كوبیدم روى ترمز. به خاطر یخبندان دى‏ماه و سطح لغزنده جاده، ماشین كمى سُر خورد تا در حاشیه جاده متوقف بشود. حاجى معطل نكرد، سریع از ماشین بیرون پرید.
من هم پشت سرش از ماشین خارج شدم. دیدم آن دست جاده، یك بچه بسیجى حدوداً چهارده - پانزده ساله، روى یك تَلِ بزرگ برفى، ایستاده. مثلاً نیروى تأمین جاده بود. یك دست لباس خال پلنگى گل و گشاد به تن داشت. زبانه پوتین‏هایش بیرون زده بودند و بندهاى‏شان هم باز بود. جیب خشاب‏هایش به صورت كج و معوجى از فانسقه‏اش آویزان بود. تفنگ ژ-3 را هم به جاى آنكه روى دست گرفته باشد، از بند به شانه‏اش انداخته و براى گرم كردن خودش، توى دست‏هاى كبود شده‏اش«ها» مى‏كرد. خلاصه، هیچ‏چیز او به یك نیروى تأمین جاده شباهت نداشت. حالا، از این طرف، احمد هم با آن لباس كردى تنش و كلاه‏كشىِ كاموایى كه لبه آن را تا زیر ابروهایش پایین كشیده بود، هیبت غریبى داشت و با چنین سر و وضعى مثل برقِ بلا داشت مى‏رفت به سمت آن بنده خدا. معلوم بود از این برخورد بوى خوشى به مشام نمى‏رسد. فهمیدم اگر دیر بجنبم، حتماً با او برخورد تندى خواهد كرد. سریع خودم را به حاجى رساندم اما دیگر دیر شده بود.
احمد تا با او رودررو شد، با یك قهر و غضبى گفت: این چه وضع نگهبانى دادن است؟ چه كسى به تو آموزش داده؟ اصلاً بگو ببینم، چه كسى تو را اینجا تأمین گذاشته؟!
بعد هم دست دراز كرد، تفنگ را از سرشانه او قاپید، سریع خشاب آن را در آورد و گلنگدن كشید و تو لوله نگاهى انداخت و باز غرّید: این تفنگه یا لوله بخارى! از آن طرف، آن طفل معصوم كه بدجورى از این برخورد توفانى احمد یكّه خورده بود، با آن جُثّه لاغر و قد و قواره كوچكش، عین یك گنجشك داشت مى‏لرزید و فقط بِر و بِر داشت به این تازه وارد اخمو و تندخو نگاه مى‏كرد. احمد پرسید: نیروى كدام پایگاهى؟ به زحمت لب باز كرد و گفت: سروآباد. احمد تفنگ را به طرف او گرفت اما پسرك یكدفعه‏اى بُغضش تركید و همان‏طور كه سرش را بالا گرفته بود و توى چشم‏هاى احمد زل زده بود، اشك از چشم‏هایش سرازیر شد و گفت: تو خودت كى هستى كه آمده‏اى سر من داد مى‏زنى؟ اسمت چیه؟ نیروى كدام پایگاهى؟
آقا، احمد را مى‏بینى؛ متعجب در سكوت به او خیره شده بود. پسرك با همان بغض و اشك و لحن معترض توى سینه احمد درآمد كه: لااقل خوب بود مى‏دانستى من كى هستم!... اصلاً تو مى‏دانى فرمانده من كیه؟... دعا كن، فقط دعا كن پاى من به مریوان نرسد! اگر به مریوان بروم، یكراست مى‏روم پیش برادر احمد، او مى‏داند حق كسانى كه به خودشان جرأت بدهند سر بسیجى داد بزنند را چطور كف دست‏شان بگذارد! حالا چرا لال شدى؟ یالاّ اسم خودت را بگو ببینم! اسم مسؤولت چیه؟
آقا، تازه فهمیدیم طفلك چون یك راست از سنندج به سروآباد رفته، اصلاً احمد را قبلاً ندیده و نمى‏شناسد. از آن طرف، حاجى را مى‏گویید؟ همان جا صد بار مُرد و زنده شد. رفت جلو و با آن دست‏هاى درشتش، این بسیجى كوچك را در آغوش گرفت و در حالى كه او را مثل جان شیرین در آغوش خودش مى‏فشرد، با یك لحن بُغض‏آلودى به زحمت گفت: غلط كردم برادر جان... غلط كردم!
آن طفلك هم كه هنوز متوجه موضوع نشده بود، در حالى كه به سختى تقلاّ مى‏كرد از آغوش احمد خارج شود، مى‏گفت: اینها را به من نگو، تو بازداشتى، پُستم كه تمام شد، یك راست مى‏برمت پیش برادر احمد!».
در شامگاه هفتم دى ماه سال 1360، آخرین جلسه هماهنگى فرماندهان سپاهى و ارتشى جهت اجراى عملیات محمد رسول‏اللَّه‏(ص) به ریاست حاج احمد متوسلیان در مریوان تشكیل شد. جانشین وقت واحد اطلاعات - عملیات سپاه مریوان، چكیده‏اى از مشروح مذاكرات به عمل آمده در جلسه مزبور را در دفترچه یادداشت خود ثبت كرده است؛ كه بخش‏هایى از این صورت جلسه را جهت ثبت در این كتاب برگزیدیم. از آنجا كه نویسنده صورت جلسه مزبور، به عادت معهود عناصر اطلاعاتى، بناى نگارش را بر خلاصه نویسى و ثبت مهم‏ترین سرخطهاى مباحث مطروحه قرار داده است، جهت استبصار ذهنى و رفع ابهام هر چه بیشتر خواننده محترم، آوردن پاره‏اى توضیحات و عبارات، ضرورى به نظر مى‏رسید. هم از این‏رو، جهت حفظ امانت و سندیت این صورت جلسه، مطالب توضیحى را در داخل كروشه به آن افزوده‏ایم:
بسمه‏تعالى‏

به هر جهت معضل ممانعت بنى‏صدر از اعزام نیرو به كردستان، تنها مشكل احمد نبود. اوایل دى ماه سال 59 خبر رسید كه به دستور رییس جمهور و فرمانده كل قوا، سپاه مورد تحریم تسلیحاتى ایشان قرار گرفته است! به گفته یكى از سرداران ارشد سپاه:
«... بچه‏هاى سپاه در جبهه، با هماهنگى ارتش مقدارى سلاح و مهمات تحویل مى‏گرفتند. تا این كه بنى‏صدر خائن متوجه این قضیه شد و او كه نمى‏توانست وحدت سپاهى و ارتشى را تحمل كند، بعد از گذشت سه ماه از شروع جنگ تحمیلى، با ابلاغ دستورى كه من شخصاً آن را دیدم، به ارتش فرمان داد؛ حتى یك فشنگ هم به سپاه تحویل داده نشود!
به این ترتیب، ما از همان اندك تجهیزاتى كه برادران ارتش به ما مى‏دادند، محروم شدیم.»
در آن برهه آكنده از تنهایى‏ها و تلخكامى‏ها، تنها سنگ صبور احمد و دیگر سرداران سپاه غرب، فرمانده دریادل سپاه منطقه 7 كرمانشاه، معلم كبیر جهاد و ایثار حاج محمد بروجردى بود. مكاتبات احمد در این مقطع، به عنوان زبده‏ترین فرمانده جبهه‏هاى كردستان با فرمانده مافوق خود، سرشار از جملاتى آتشین در اعتراض به خیانت‏ها و كارشكنى‏هاى متعمدانه لیبرالیزم منحط و گل سرسبد این پهلوان پنبه‏ها بنى‏صدر بى‏آبرو است. به‏عنوان نمونه، ذیلاً بخشى از یك نامه احمد را خطاب به سردار بروجردى آورده‏ایم:
«... توصیه‏هاى شما را به گوش دل شنیدیم... اما واللَّه، دلم از مظلومیت سپاه و این همه حق‏كشى خون است. تا كى ما باید دندان روى جگر بگذاریم؟... رییس‏جمهور است؟ فرمانده كل قواست؟ روزى نیست كه علیه سپاه جوسازى نكند. آقاى ناپلئون شانزه لیزه [بنى‏صدر]، سپاه مریوان را تحریم تسلیحاتى كرده... با كارچرخان‏هاى خودش رفته، نشسته زیر تركش كولرهاى گازى سنگر ویلایى همایونى،(20) در وحدتى دزفول، لافِ مقاومت مى‏زند. بارها، در پاكسازى مواضع ضدانقلاب، از توى مقرهاى اینها، پوستر فرمانده كل قوا و نوارهاى سخنرانى رییس‏جمهور محترم را پیدا كرده‏ایم... به جاى فرستادن نیرو به غرب، هر روز با سخنرانى و مقاله‏هاى كذب، میان نیروهاى مؤمن سپاه و ارتش تفرقه درست مى‏كند... حرفى بزنى، آقایان پاى ولایت را وسط مى‏كشند، مى‏گویند تضعیف فرمانده كل قوا، تضعیف امام است... من مى‏گویم فرمانده‏اى كه عدالت ندارد، ولایت هم ندارد...
مرید شما، احمدمتوسلیان»
یكى از مسؤولان ستاد منطقه 7 سپاه كشورى، در مورد مكاتبات احمد با سردار محمد بروجردى مى‏گوید:
«... پیام‏هاى برادر احمد، بس كه تند و تیز بود، از توى پاكت درنیامده، دست و بال آدم را مى‏سوزاند! گمان نكنم در طول تاریخ 8 سال جنگ، كسى بتواند مكتوباتى لنگه نامه‏هاى برادر احمد به ستاد منطقه 7 پیدا كند. عكس‏العمل آقاى بروجردى در برابر نامه‏هاى تند احمد خیلى جالب بود. ایشان علاقه عجیبى به برادر احمد داشت... براى همین هم اصلاً از تندى لحن نامه‏هاى او نمى‏رنجید. بعضى اوقات مى‏دیدم كه حین مطالعه نامه‏هاى احمد، لبخند شیرینى روى لب‏هاى حاج محمد بروجردى نقش مى‏بست. دست آخر هم به ما دستور مى‏داد تندى‏هاى پیام احمد را بگیریم و تمامى كمبودها و مشكلات او را به تهران و مراكز مافوق منعكس كنیم.»
البته همین نامه‏هاى سانسور شده نیز كه بنا بر مصلحت‏اندیشى دلسوزانه سردار بروجردى، تندى‏هاى آنها گرفته شده بود، باز چنان آتشناك بود كه خرمن تفرعن پوشالى بزرگترین اندیشه قرن و كباده‏كشان منافق و لیبرال او را به آتش كشد. پادوهاى موجه بنى‏صدر و اذناب مركزنشین وى نیز كژدم صفت، به اقتضاى طبیعت فاسقانه خویش عمل كردند. ماشین جعل و تهمت و شایعه‏سازى جبهه متحد ضدانقلاب به كار افتاد و این بار، آماج تیرهاى زهرآگین عقده‏گشایى لیبرالیزم منحط، كسى نبود مگر اَسَدِ اُحُدِ كردستان، احمد متوسلیان.
سَحَره فرعون «من سالار»، براى مشوه ساختن سیماى درخشان این سرباز مخلص ولایت، ریسمانِ شایعات فریبنده خویش را به سیمابِ مكرى مهلك آغشتند؛ غافل از آن كه «و مكروا و مكراللَّه و اللَّه خیرالماكرین»!
«... از جمله شایعاتى كه لیبرال‏ها علیه او سر زبان‏ها انداختند، این بود كه شایع كردند فرمانده سپاه مریوان، منافق است! البته وقتى این شایعه به گوش احمد رسید، با یك حلم و صبر عجیبى با این قضیه برخورد كرد. با آن كه از درون مى‏سوخت، هیچ به روى خودش نیاورد و فقط مى‏خندید!
كار به حدى بالا گرفت كه یك روز خبر رسید از دفتر حضرت امام(ره) او را خواسته‏اند. احمد كه سخت نگران وضعیت حساس جبهه مریوان در آن روزهاى دشوار جنگ‏هاى كردستان بود، در هر صورت بلند شد آمد تهران، رفت و خودش را به دفتر حضرتِ امام(ره) معرفى كرد... بعد از مراجعت به مریوان، آن‏قدر خوشحال بود كه وَجد و خوشحالى او حد و مرزى نداشت. سرانجام در برابر اصرار شدید بچه‏ها حاضر شد آنچه را دیده بود، براى‏مان تعریف كند. مى‏گفت: رفتم ببینم چه كارم دارند. دیدم قرار شده برویم دست‏بوسى حضرت امام. توى دفتر، به من گفتند: شما احمد متوسلیان هستید؟ گفتم: بله، منم. گفتند: الان كه خدمت حضرت امام مى‏روى، مثل حالا كه توى چشم‏هاى ما نگاه مى‏كنى، آنجا به چشم‏هاى امام نگاه نكن! فقط جواب سوالات آقا را بده، هیچ مسأله‏اى هم نیست. نگران نباش.
بعد ما را بردند خدمت امام. دیگر نفهمیدم چه شد... بغض گلویم را گرفته بود. خدایا! مگر مى‏شد باور كرد؟ مرا به خدمت امام آورده‏اند!... بعد دیدم امام فرمود: احمد، شما را مى‏گویند منافق هستى؟! گفتم: بله، همین حرف‏ها را مى‏زنند!... دیگر نتوانستم چیزى بگویم. بعد، امام فرمود: برگرد، برو به همان جا كه بودى، محكم بایست و به كارت ادامه بده!... وقتى احمد به اینجاى حكایت رسید، با ذوق و شوق گفت: حالا دیگر غمى ندارم، تأییدیه از حضرت امام گرفتم.»
اسد صف‏شكن سپاه انقلاب در پى مراجعت از محضر مسیحایى پیر جماران با روحیه‏اى صد چندان نیرومندتر از گذشته؛ دلگرم به الطاف خفیه الهى و موید به تأییدات نایب برحق قطب عالم امكان، دیگر بار جوشنِ بى‏پشتِ جهاد بر تن راست كرد و به كار پیكار بى‏امان خویش با روبهان زشت‏خوى ضدانقلاب و دشمن متجاوز بعثى استمرار بخشید.
در پى حلول سال نو شمسى - 1360 - و پخش پیام نوروزى حضرت امام(ره) كه این سال را سال اجرا و حاكمیت قانون لقب داده بود، احمد به سرعت سلسله عملیات آزادسازى ارتفاعات استراتژیك نوار مرزى غرب مریوان؛ از شمال به جنوب را آغاز كرد. اهم دستاوردهاى احمد در این رشته نبردها، به قرار ذیل مى‏باشد:
1- آزادسازى قله سوق‏الجیشى تَتِه در چهارم فروردین 1360.
2- باز پس‏گیرى پاسگاه مرزى ژالانه - پاسگاه شهدا - در نوزدهم فروردین 1360.
3- تصرف دكل مرزى كمانجیر، مشرف بر خاك عراق در ششم اردیبهشت 1360.
4- تسخیر ارتفاع 2890 مترى اورامان تخت و دفع حملات ارتش عراق براى اشغال این مرتفع‏ترین قله مرزى در بیست و یكم اردیبهشت 1360.
5- تصرف منطقه مرزى ملخور و تسخیر قله بلند دالانى، مشرف بر شهرهاى خرمال، بیاره، طُویله، سیدصادق و شانه‏درى عراق و زیر دید و تیر قرار گرفتن پادگان‏ها و مراكز امنیتى رژیم متجاوز بعث در این مناطق و انهدام كلیه پاسگاه‏هاى مرزى دشمن؛ در ششم خرداد 1360.
6- در هم كوبیدن تهاجم گسترده 2 تیپ تازه نفس سپاه یكم ارتش عراق(21) در هشتم خرداد 1360. نیروهاى این دو تیپ عراقى كه پس از تجاوز به ارتفاعات مرزى «قوچ سلطان» در شمال‏غربى جبهه مریوان و نفوذ به عمق هشت كیلومترى خاك ایران در صدد باز پس گیرى ارتفاعات آزاد شده؛ خصوصاً قله دالانى برآمده بودند، در برابر تدابیر دفاعى هوشمندانه احمد و رشادت‏هاى رزمندگان سپاه مریوان، زمین‏گیر شده و كارى از پیش نبردند.
همزمان با آغاز سلسله نبردهاى بهارى 1360 احمد، خبر رسید كه نماینده حضرت امام در شوراى عالى دفاع و امام جمعه تهران؛ حضرت آیت‏اللَّه خامنه‏اى، قرار است به قصد بازدید از مناطق عملیاتى غرب، دیدارى هم از جبهه مریوان داشته باشند. در اواخر فروردین سال 60، ایشان وارد مریوان شدند. احمد با ارادتى زایدالوصف از نماینده امام استقبال كرد و طى جلسه‏اى مفصل در محل ساختمان روابط عمومى سپاه مریوان اهم دستاوردهاى رزمندگان تحت امر خود در نبردهاى اخیر و وضعیت استقرار و آرایش واحدهاى تابعه سپاه یكم نیروى زمینى ارتش بعث در 120 كیلومتر حوزه استحفاظى سپاه مریوان در نوار مرزى - از جنوب دهانه دره شیلر تا شمال نوسود - را به استحضار حضرت آیت‏اللَّه خامنه‏اى رساند.
این دیدار به حدى براى حضرت آیت‏اللَّه خامنه‏اى تأثیرگذار بود كه معظم‏له پس از مراجعت به تهران، در جریان نخستین مراسم نماز جمعه، طى خطبه دوم، ضمن افشاگرى پیرامون خباثت‏هاى مدعیان روشنفكرى و تخصص و سران گروهك‏هاى ضدانقلاب، دفعتاً از احمد متوسلیان، رنج‏ها و رشادت‏هاى او، در جایگاه یكى از میلیون‏ها جوان مؤمن و انقلابى این مرز و بوم در نبرد با دشمنان داخلى و متجاوزین خارجى یاد كرد و فرمود:
«... جوان پاسدارى را در مریوان دیدم كه با صد و هشتاد نفر از تهران بلند شده، دو سال قبل رفته جبهه، امروز از آن صد و هشتاد نفر، فقط او و دو نفر دیگر زنده‏اند، بقیه شهید شده‏اند. او هم هر لحظه آماده شهادت است! [تكبیر پرشور نمازگزاران‏]».(22)
به‏دنبال پیروزى‏هاى غریبانه احمد در نبردهاى مرزى، بنى‏صدر و كارگزاران مُزَوّرِ او در «دفتر هماهنگى رییس‏جمهور»، بر آن شدند تا ضمن زمینه‏سازى براى بازدید فرمانده كل قوا از جبهه مریوان، با سوء استفاده تبلیغاتى گسترده از این واقعه، سرپوشى بر خیانت‏ها و كارشكنى‏هاى او در امر نبردهاى غرب و همچنین توجیهى براى شكست‏هاى مفتضحانه جبهه جنوب دست و پا كنند. در همین رابطه، بنى‏صدر خود به سنندج آمد و كارگزار فرهنگى دفترش را براى زمینه‏سازى بازدید تبلیغاتى‏اش، به مریوان فرستاد. بهتر است ادامه ماجرا را جانشین وقت واحد اطلاعات سپاه مریوان بازگو كند:
«... قرار بود بنى‏صدر به مریوان بیاید، لذا آقاى «م.گ» را به نمایندگى از طرف خودش، جلوتر به مریوان فرستاده بود تا مقدمات ورود و پذیرایى شاهانه از جناب سپهسالار شانزه‏لیزه را در آنجا فراهم كند. به محض این كه احمد از قضایا با خبر شد، رفت به اتاق بى‏سیم سپاه مریوان و به پادگان سنندج بى‏سیم زد و خیلى قرص و محكم گفت: احمد متوسلیان هستم، پیامى براى مهمان محترم شما دارم؛ به آقاى بنى‏صدر بگویید حتى خوابِ آمدن به منطقه مریوان را هم نباید ببیند! از آن طرف خط گفتند: رییس‏جمهور مى‏خواهد شخصاً با نماینده خودش صحبت كند، بگویید بیاید پشت خط. احمد گوشى را به دست آن آقا داد. او هم برگشت پاى بى‏سیم به بنى‏صدر گفت: آقا، فرمانده سپاه اینجا مى‏گوید رییس‏جمهور حق ندارد پایش را به مریوان بگذارد.
یك لحظه سكوت كرد، بعد برگشت به احمد گفت: ایشان مى‏فرمایند به فرمانده سپاه مریوان بگویید تو اصلاً در حدى نیستى كه با من این طور صحبت كنى. كارى نكن تو را بدهم دست دادگاه نظامى! من بعد از امام، نفر دوم این نظام هستم.
احمد به آن آقا گفت: به او بگویید من دادگاه نظامى گنده‏تر از تو را هم دیده‏ام - منظورش دادگاه نظامى رژیم شاه بود - اما این هم كه مى‏گویى نفر دوم نظام تو هستى، بدان كه این نظام، نظامِ اسلامى است و پیغمبر اسلام هم فرموده: انّ اكرمكم عنداللَّه اتقیكم. در این نظام هر كس بالاتر باشد، متقى‏تر هم باید باشد، من بویى از تقوا از تو نمى‏شنوم!
آقاجان، كار بالا گرفت. بنى‏صدر شروع كرد به خط و نشان كشیدن و این بار پیغام فرستاد: من تا 10 دقیقه دیگر با هلى‏كوپتر به مریوان مى‏آیم تا ببینم تو چطور مى‏خواهى جلوى من را بگیرى!
احمد به همان كارگزار بنى‏صدر گفت: به او بگو فلانى مى‏گوید ما اینجا كالیبر 50 داریم، آنقدر اطراف هلى‏كوپترش تیر اخطارى مى‏زنیم و توى هوا نگهش مى‏داریم كه اصلاً نتواند به زمین بنشیند.
بعد از آن كه آن شخص پیغام احمد را به بنى‏صدر منتقل كرد، دیگر بنى‏صدر چیزى نگفت. فهمید حریف احمد نمى‏شود. این شد كه به آدم خودش دستور داد تا سریع به سنندج برگردد. او هم برگشت.
حالا بنده براى روشن شدن ذهن كسانى كه این خاطره را مى‏شنوند، ناچارم یك نقبى به اوضاع و شرایط آن روزها بزنم تا بدانید احمد برخوردش با بنى‏صدر ابداً از روى هواى نفس نبود. درست چند روز قبل‏تر، طى عملیات اول «بازى دراز»، عقاب هوانیروز اسلام، شهید على‏اكبر شیرودى مظلومانه شهید شده بود. ماجراى برخورد او با بنى‏صدر مدعى تخصص در جنگ و آن جمله معروف شیرودى كه به بنى‏صدر گفت: «از قول ما به امام بگویید در جبهه‏ها، این تعهد است كه مى‏جنگد، نه تخصص»، را همه به یاد داشتیم.
به محض شهادت شیرودى، بنى‏صدر یك نامه بلند بالا و خیلى پرآب و تابى على‏الظاهر خطاب به همسر شهید شیرودى و در واقع، با هدف مطرح كردن خودش به عنوان همرزم نزدیك شیرودى، توى روزنامه‏اش چاپ كرد و حتى آن را داد رادیو - تلویزیون هم چندین بار در اخبار خواندند. خیلى وقاحت به خرج داده بود. شاید در این عالم، هیچ‏كس در نظر شهید شیرودى از بنى‏صدر منفورتر نبود، حالا او داشت بساط شارلاتان‏بازى خودش را زیر مَحملِ مرثیه‏سرایى براى شهید شیرودى پهن مى‏كرد.
احمد از این قضیه بدجورى برافروخته شد. حالا هم همان كسى كه سپاه مریوان را تحریم نیرو و تسلیحاتى كرده بود، مى‏خواست بیاید به حساب خون‏هاى به ناحق ریخته شهداى مظلوم جبهه مریوان، خودش را در انظار مردم ساده پشت جبهه به عنوان «سپهسالار پیروز جنگ» جا بزند
منتها كور خوانده بود، احمد كسى نبود كه بشود به این راحتى بازى‏اش داد!».
در جریان برگزارى دومین سمینار سراسرى فرماندهان سپاه سراسر كشور در پادگان غدیر اصفهان، احمد طى سخنرانى مبسوطى، ضمن تشریح گوشه‏هایى از مصائب ناگوار مبتلا به جنگاوران انقلابى در جبهه‏هاى غرب غریب دردمندانه گفته بود:
«... تمام صحبت‏هاى من، نتیجه دو سال و سه ماه حضور در مناطق غرب كشور، از فرداى شروع ماجراهاى كردستان است... به خدا سوگند كه ما در غرب، خودمان را به آب و آتش زدیم تا بتوانیم به مرز برسیم. ما در غرب، در دو جبهه مى‏جنگیم. یكى جبهه داخلى كه گروهك‏هاى ضدانقلابند و جبهه دوم هم قواى صدامى هستند.
وقتى صحبت از جنگیدن در غرب مى‏شود، صحبت از جنگیدن در عمق دره‏هایى است كه بر سطح آنها برفى به ارتفاع 9 متر نشسته؛ صحبت از جنگیدن بر فراز قله‏هایى به ارتفاع دو تا سه هزار متر است؛ جایى كه انسان یخ مى‏بندد و امكان تحمل حتى 10 دقیقه نگهبانى هم سخت است؛ اما به شكرانه خدا، با وجود تمام سختى‏ها، برادران ما تا به امروز مقاومت كرده‏اند. بعد از پیام اخیر حضرت امام عوامل گروهك‏ها در دسته‏هاى 20 الى 30 نفرى به سپاه تسلیم شدند و تفنگ‏هایشان را تحویل دادند؛ كه ما با استفاده از همین تسلیحات توانستیم برادرانى را كه مایل بودند در این جبهه بجنگند، تجهیز كنیم. درباره حماسه مقاومت مظلومانه این عزیزان در غرب، خوب است همین جا به عنوان نمونه عرض كنم كه در جریان تصرف قله مرتفع تته در شب چهارم عید [سال 1360]، درست در زمانى كه دشمن فكرش را هم نمى‏كرد در منطقه‏اى كوهستانى و سردسیر كه قطر برف روى زمین گاه تا 11 متر هم مى‏رسید، نیرویى بتواند ارتفاعات را بگیرد و در آن قله یخ‏زده دوام بیاورد، ما وارد عمل شدیم. برادران ما با توكل به خدا حمله كردند و قله تته آزاد شد. با توجه به این كه هواى منطقه مه‏آلود بود و هلى‏كوپتر قادر نبود براى رساندن تداركات بالاى قله برود، برادران ما روى قله، فاقد كمترین امكانات بودند. نه چادرى داشتند و نه حتى كیسه خواب؛ حتى غذایى هم به آنها نمى‏رسید. با این وجود روى آن قله در محاصره نیروهاى مشترك ارتش عراق و ضدانقلاب تا پاى جان مقاومت كردند و به یمن همین مقاومت مظلومانه، قله تثبیت شد. در این حمله ما 15 شهید دادیم. از این پانزده نفر، فقط 4 نفر با اصابت گلوله دشمن به شهادت رسیدند. 11 نفر دیگر بر اثر شدت سرما و لغزندگى سطح یخ‏زده قله تته، از بالاى ارتفاع سقوط كردند و بر اثر اصابت به صخره‏هاى ته دره‏ها، پیكرهاى پاك آنان پاره پاره شد. مقاومت برادران ما در غرب تا به امروز از این قرار بوده است.
در حال حاضر، مریوان، تنها جبهه‏اى است كه رزمندگان آن در داخل خاك دشمن مى‏جنگند و وقتى كه آتش توپخانه‏هاى ما به پایگاه‏هاى ارتش عراق اصابت مى‏كند، ما شاهد شادى و هلهله مردم كردستان عراق هستیم.»

درست همزمان با تحولات موصوف، حركت نیروهاى انقلاب جهت آزادسازى مجدد شهر مهاباد نیز آغاز گردید. مهاباد به سان شهرهاى دیگر كردستان، در پى اقدامات خائنانه هیأت حسن نیت بار دیگر به محاصره ضدانقلابیون درآمده بود و در وضعیتى فوق‏العاده وخیم قرار داشت. على‏اى‏حال، با به بن‏بست رسیدن سرخطهاى اول و دوم توطئه آمریكایى - ارتجاعى اجلاس طائف و در شرف نابودى قرار گرفتن آخرین سنگر كلیدى تجزیه‏طلبان در مهاباد، زمان اجراى سومین و آخرین تدبیر نظام سلطه جهانى جهت ساقط كردن انقلاب اسلامى ایران فرا رسیده بود. احمد طى سخنانى در مورد مجموعه حوادثى كه منجر به تسریع روند اجراى سرخط سوم تدابیر اجلاس طائف و آغاز یورش ماشین جنگى رژیم توسعه‏طلب صدام حسین به خاك جمهورى اسلامى ایران گردید، از جمله گفته است:
«... نكته قابل توجه این است كه دو روز پیش از سقوط مهاباد كه در آن زمان، پایگاه اصلى ضدانقلاب در كردستان بود، جنگ علنى رژیم بعث عراق شروع مى‏شود؛ یعنى وقتى امپریالیزم، از گروهك‏هاى ضدانقلاب داخلى ناامید مى‏شود، دستور آغاز جنگ تحمیلى را به عراق صادر مى‏كند.»
در باب آمادگى رزمى ارتش بعث عراق براى یورش به خاك ایران، طى 15 سال گذشته بسیار گفته و نوشته‏اند. در اینجا ما تنها به ذكر یكى از این نوشتارها اكتفا مى‏كنیم. مجله فرانسه زبان آفریقاى جوان(16) مى‏نویسد:
«... در پنجم اوت 1980 [نیمه مرداد 1359]، زمامداران عربستان، در جریان برپایى اجلاس طائف و هنگام استقبال از صدام، درست یك ماه و نیم مانده به شروع جنگ، هدیه شاهانه‏اى به وى دادند. این هدیه، گزارشى تهیه شده از سوى سرویس‏هاى سرى اطلاعاتى آمریكا بود كه در آن به تفصیل، اوضاع اقتصادى، اجتماعى و نظامى ایران تشریح شده بود. حتى بیش از این! در این اسناد، واقعیات دقیقى درباره وضعیت ارتش ایران، تعداد نفرات آن، مواضع و تجهیزات آن كه هنوز قابل بهره‏بردارى است، و نیز اطلاعات متنوع دیگرى كه بسیار حساس و محرمانه بود، به صدام حسین هدیه شد. خلاصه، این یك نقشه تهاجم كامل بود!».
با چنین اوصافى، باید دید از نظر تدابیر دفاعى مناسب، كشور در چه وضعیتى قرار داشت؛ به ویژه آنكه زمام امور اجرایى مملكت، سرپرستى نیروهاى مسلح ایران اسلامى و طراحى سیاست كلان دفاعى نظام، یكسره در اختیار جریان «تخصص سالار» لیبرالیزم و سمبل آن ابوالحسن بنى‏صدر بود. عجالتاً تأملى داریم بر ماهیت بنى‏صدر و چگونگى رخنه او در سطوح عالى نظام جمهورى اسلامى.
احمد به یمن كیاست مكتبى و دانش سیاسى - مبارزاتى عمیق خویش، از همان نخستین روزهاى پیروزى انقلاب تحركات لیبرالیزم را با دقت زیر نظر گرفته بود و هم از این جهت، خیلى زود به ماهیت منافقانه بنى‏صدر واقف شد. به همین خاطر نیز، تحلیل ظریف و جالبى درباره روند چهره‏سازى استكبار و مهره‏تراشى غرب جهت به انحراف كشانیدن نهضت اسلامى ایران، كه ماجراى بنى‏صدر تجسم عینى این روند بود، ارائه داده است؛ آنجا كه مى‏گوید:
«... درباره بنى‏صدر و نحوه نفوذ این آدم در دستگاه انقلاب لازم است ما دقت زیادى به خرج بدهیم. در همان اوان انقلاب بنى‏صدر مى‏خواست به یك نحو مردم‏پسندى خودش را به جریان انقلاب بچسباند و به اصطلاح خودش را روى صحنه بیاورد. لذا در همدان یك نطق مغلطه‏آمیزى با چاشنى تند حمله به گروهك‏ها كرد.
سران گروهك‏هاى ضدانقلاب هم كه به واسطه سنخیت فكرى و سیاسى مشترك با او، خوب مى‏دانستند سیر ماهوى روند حركت بنى‏صدر چگونه است، بلافاصله عوامل خودشان را راهى این جلسه سخنرانى كردند. آنها هم آمدند و در انظار عموم مردم، وسط سخنرانى شروع كردند به فحاشى نسبت به بنى‏صدر... او هم از خدا خواسته، نهایت استفاده را از این مسأله به عمل آورد و بعد هم روزنامه‏هاى معلوم‏الحال و وابسته، این قضیه را با آب و تاب منعكس كردند. همین ماجرا باعث شد كه خیلى‏ها بازى بخورند و گمراه شوند.
حال آنكه حقیقت از این قرار بود كه ضدانقلابیون قصد داشتند با فحاشى به بنى‏صدر در ملاء عام، او را در بین مردم عزیز كنند و چهره مثبتى از این آدم منحرف در بین افكار عمومى ملت حزب‏اللَّه بسازند؛ و الا اصلى‏ترین نقطه اتكاى جریان بنى‏صدر و دیگر لیبرال‏ها، چنان كه بعدها دیدیم، معطوف به سازش و تبانى با سران جنایتكار همین گروهك‏ها بود.»
به فاصله كوتاهى از پایان كار اجلاس طائف و بازگشت صدام از عربستان به بغداد، ارتش عراق عملیات مهندسى وسیعى را در مجاورت مرزهاى جنوبى و غربى ایران آغاز كرد. از آماده‏سازى پل‏هاى شناور نظامى در كرانه غربى اروند گرفته تا احداث كانال‏ها و سنگرهاى بتُن آرمه در مجاورت مرزهاى میانى و شمالى خود با ایران.
تحركات بى‏سابقه یگان‏هاى اكتشافى عملیاتى ارتش عراق و عملیات پیچیده و انبوه مهندسى ماشین جنگى صدام آن چنان حساسیت برانگیز بود كه فرماندهان رده بالاى نیروهاى سپاه و ارتش را واداشت تا از بنى‏صدر - كه در آن مقطع مسؤولیت جانشینى فرماندهى كل قوا را برعهده داشت - خواستار تشكیل جلسه‏اى اضطرارى، براى بررسى انگیزه‏هاى تحركات ارتش بعث در مرز مشترك و اتخاذ تدابیر عاجل و ضرورى براى مقابله با هر گونه تهدید خارجى از مرزهاى غرب و جنوب شوند. سرانجام جلسه مزبور در تاریخ 31 مرداد سال 59 در كرمانشاه تشكیل گردید. احمد از این نشست نظامى و ماوقع آن روایت مى‏كند:
«... من دقیقاً یادم هست كه درست یك ماه قبل از شروع جنگ، جلسه‏اى در اتاق جنگ لشكر 81 زرهى كرمانشاه به ریاست بنى‏صدر تشكیل شد. در این جلسه آقایان ظهیرنژاد و صیاد شیرازى، به همراه فرماندهان ارتشى 30 منطقه نظامى از استان‏هاى آذربایجان غربى، كردستان و كرمانشاه و نیز برادران مرتضى رضایى [فرمانده كل وقت سپاه‏] و محمد بروجردى به اتفاق مسؤولان سپاه در كل مناطق غرب حضور داشتند.
در این جلسه فرمانده سپاه قصر شیرین به مسأله عدم آمادگى دفاعى نیروهاى مسلح اشاره كرد و گفت: از این حیث نیروهاى ما كمترین آمادگى رزمى ندارند در صورتى كه ارتش عراق از خیلى وقت پیش شروع به ساختن استحكامات نظامى خودش كرده و در حاشیه مرز دارد سنگرهاى بتُنى مى‏سازد؛ بعد هم به تفصیل به وضعیت بد نیروهاى ارتش از این لحاظ و نیز حملات مكرر ارتش عراق به پاسگاه‏هاى مرزى ما اشاره كرد. نهایتاً از بنى‏صدر سوال كردیم: اگر به احتمال یك درصد عراق به ایران حمله كند، شما چه تدبیرى براى دفاع دارید؟
بنى‏صدر گفت: عراق هرگز جرأت چنین كارى را ندارد. این بار برادر بروجردى گفت: آقاى رییس‏جمهور! اگر به احتمال یك در هزار، عراق به ایران حمله كند و فرضاً بخواهد در غرب بیاید جلو، شهر قصر شیرین را بگیرد، شما براى مقابله با چنین مسأله‏اى چه تدبیرى دارید؟
بنى‏صدر مجدداً گفت: عراق هیچ وقت چنین غلطى نمى‏كند. براى اینكه هم در سطح بین‏المللى و سیاست جهانى محكوم مى‏شود و هم امنیت داخلى خودش به خطر مى‏افتد و عراق خودش را به خطر نمى‏اندازد.
این مغز بى‏شعور(17) در آن جلسه براى ما از سیاست بین‏المللى صحبت مى‏كرد. با آنكه خودش بهتر از همه مى‏دانست كه سیاست بین‏المللى همیشه تابعى از منافع متغیر امپریالیست‏هاى غرب و شرق است، با این حال براى ما از وحشت عراقى‏ها از محكومیت بین‏المللى در صورت حمله به ایران صحبت مى‏كرد. به هر جهت جلسه را به اینجا ختم كردند كه مقرر شد بازدیدى از مناطق مرزى به عمل بیاید. رفتند به اصطلاح منطقه را بازدید هوایى كردند و در راه بازگشت، هلى‏كوپتر بنى‏صدر به علت نقص فنى در منطقه تحت كنترل ضدانقلاب سقوط كرد و افتاد و متأسفانه این مغز بى‏شعور هیچ آسیبى ندید. ضدانقلاب هم به او هیچ تعرضى نكرد و بعد هم رفتند لاشه آن هلى‏كوپتر را با تراكتور آوردند.»
براى اداى حق مطلب در توصیف موقعیت بحرانى وضعیت مدیریت نیروهاى مسلح انقلاب كه ملعبه دست لیبرالیزم تخصص سالار گشته بود، حتى به كار بردن واژه‏هایى همچون فاجعه نیز بسیار نارسا و گنگ به نظر مى‏رسد. در چنین شرایطى است كه رژیم توسعه‏طلب بغداد پس از دریافت چراغ سبز از كاخ سفید، عملیات تهاجم سرتاسرى ارتش بعث به خاك ایران اسلامى را با نام رمز «یوم‏الرعد»(18) در سى و یكم شهریور 1359 آغاز مى‏كند. در جبهه غرب یگان‏هاى مجهز ارتش عراق، شامل لشكر 7 كركوك و لشكر 91 سلیمانیه از مرز خسروى و قصر شیرین عبور كردند. لشكر 7 كركوك به راحتى منطقه نفت شهر را اشغال كرد و لشكر 91 سلیمانیه به سهولت به طرف مناطق خسروى و قصر شیرین پیشروى و این دو منطقه را اشغال نمود. عراق همزمان با این یورش گسترده، نیروهاى تیپ 81 سوار زرهى خود را از محور مرزى پاسگاه هدایت - حدفاصل سر پل ذهاب و قصر شیرین - وارد خاك ایران كرد و تیپ مزبور ضمن بستن عقبه قصر شیرین، امكان عقب‏نشینى را از معدود قواى ایرانى حاضر در منطقه سلب كرد. حركت بعدى ارتش بعث، پیشروى به شهر سر پل ذهاب با هدفِ اشغال این شهر سوق‏الجیشى بود.
به دنبال آغاز جنگ، شهسوار اردوى لیبرالیزم منحط كه اینك به القاب و عناوین سابق خود لقب «سپهسالار ایران!» را هم افزوده بود، با ژستى حاضر به رزم وارد میدان شد و ضمن طرح شعارهایى همچون: مدیریت تخصصى جنگ و ضرورت اتخاذ سیاست جنگ كلاسیك، شمشیر چوبى خود را از غلاف خیانت بیرون كشید و به اتفاق عوامل دست نشانده خود در نیروهاى مسلح، شاهكارهایى از خود به منصه ظهور رسانید كه شاید در تاریخ فرماندهى جنگهاى معاصر دنیا بى‏سابقه باشند.
احمد ضمن تشریح موقعیت بحرانى جبهه‏هاى غرب در آغازین روزهاى تهاجم ارتش عراق، اشاره‏اى نیز به ثمرات مدیریت جنگى فوق تخصصى بنى‏صدر دارد؛ آنجا كه مى‏گوید:
«... خلاصه عراقى‏ها آمدند سرپل ذهاب را هم بگیرند و تانك‏هایشان تا داخل شهر گیلان‏غرب هم آمدند. در این هنگام بود كه وضعیت عجیبى در منطقه نفت‏شهر پیش آمد كه بد نیست شما هم از آن مطلع شوید. ببینید! در هیچ قانون نظامى، شما به این مسأله كه بیایند و توپخانه را در خط مقدم بچینند برنمى‏خورید؛ اما این آقایان كه به‏نظر من جز خیانت، كار دیگرى نمى‏توانستند بكنند، در منطقه نفت شهر، یك گردان توپخانه سنگین ما را كه قبضه‏هاى آن از نوع 155 میلیمترى بود، كشیده بودند جلو و در خط مستقر كرده بودند! فرمانده این گردان توپخانه زرهى كه افسر با غیرتى بود به همه در زده بود: آقا! این توپخانه در خطر است و مى‏آیند عراقى‏ها توپخانه را مى‏گیرند! امّا كسى به حرفهایش توجهى نكرد. موقعى كه حمله دشمن آغاز مى‏شود، عراق ابتدا با یگان پیاده حمله مى‏كند. خدمه توپ‏هاى ما كه در خط بودند، حدود 400 نفر از قواى گردان پیاده عراق را اسیر مى‏گیرند. جالب این است كه نفر توپخانه ما پیاده‏هاى دشمن را اسیر مى‏گیرد. به این ترتیب است كه عراقى‏ها در مرحله اول حمله به توپخانه ما شكست مى‏خورند. بلافاصله همان شب عراق حمله مى‏كند و این بار با یك گردان تانك حركت مى‏كند و كل توپ‏ها را به غنیمت مى‏گیرد.
الان تمام این توپ‏ها در خط، علیه خود ما به كار مى‏روند و مهمات این توپ‏ها براى عراق، از طریق عربستان، كویت و اسراییل تأمین مى‏شود. اى واى بر ما، كه مملكت را دادیم دست چه بى‏عقل‏هایى؛ تا كارى كنند كه توپخانه مملكت ما را عراقى‏ها به این راحتى به تاراج ببرند و غنیمت بگیرند...در ماجراى اشغال قصر شیرین، باز همین بى‏عقل‏ها باعث شدند نیروهاى مستقر در آنجا تمام وسایل و تجهیزات خودشان را بگذارند و فرار كنند. قسمت اعظم تانك‏ها، توپ‏ها و تجهیزات سبك ما در قصرشیرین به این شكل، خیلى راحت دست عراقى‏ها مى‏افتد.»
سپهسالار پوشالى لیبرالیزم كه از وقاحت و مظلوم‏نمایى بهره‏اى وافر برده بود، براى انحراف افكار عمومى ملت از علل واقعى شكست‏هاى خفت‏بار و بازماندن دست ماشین جنگى بعث عراق جهت اشغال هر چه بیشتر خاك كشور و توجیه بى‏كفایتى نظامى خویش، شعار مزورانه دادن زمین در قبال گرفتن زمان و جنگ به شیوه اشكانیان! را مطرح كرد. سردار رشید اسلام حاج همت در این‏باره مى‏گوید:
«... قبل از شروع جنگ، برادران سپاه در مناطق غرب و جنوب، به دفعات مكرر اخطار مى‏كردند عراق چند ماهى است كه نیروهایش را در مرز جا به جا كرده؛ اما هر بار كه ما این را مى‏گفتیم، بنى‏صدر و عوامل دست‏نشانده او در ارتش مى‏گفتند: چنین چیزى امكان ندارد. عراق غلط مى‏كند به ایران حمله كند!
با شروع جنگ هم بنى‏صدر، این تز را مطرح كرد كه ما زمین مى‏دهیم و زمان مى‏گیریم. همین مسأله مشخص مى‏كند كه قبل از جنگ و حتى پس از آغاز جنگ، در داخل هم توطئه‏هایى براى سرگرم‏سازى ما و فرصت دادن به دشمن براى تجاوز هر چه بیشتر در كار بوده. اینها همه محصول توطئه‏اى بود كه جریان بنى‏صدر به كمك مجاهدین خلق و با هماهنگى عراق و آمریكا در منطقه به وجود آوردند. پس مى‏بینیم كه بعد از شكست دولت موقت، تصرف لانه جاسوسى و كشف اسناد، حمله نظامى نافرجام آمریكا به طبس و پس از شكست كودتا در ارتش، آمریكا براى به شكست كشاندن انقلاب چاره‏اى ندید جز حمله نظامى مستقیم از طریق یكى از وابستگان منطقه‏اى استكبار به ایران.»
با آغاز تهاجم ارتش بعث عراق، احمد و یارانش با روحیه‏اى نیرومندتر از گذشته، بلافاصله سرگرم طراحى عملیاتى تلافى‏جویانه و ضربتى براى تنبیه دشمن متجاوز شدند. به روایت یكى از رزمندگان واحد ادوات سپاه مریوان:
«... ظهر روز سى و یكم شهریور 59، دو فروند هواپیماى جنگنده با سرعت زیاد و از ارتفاع كمى از روى شهر مریوان گذشتند. این مسأله باعث وحشت مردم شهر شده بود. بعضى‏ها مى‏گفتند هواپیماها عراقى‏اند و بعضى هم كه باور نمى‏كردند، مى‏گفتند لابد هواپیماها خودى بوده‏اند... ساعت 2 دیدیم اخبار رادیو اعلام كرد تهران و چند شهر دیگر توسط هواپیماهاى عراقى بمباران شده‏اند.
این مسأله خیلى براى برادر احمد ثقیل بود كه هواپیماهاى عراق، از روى مریوان بروند و شهرهاى بى‏دفاع ما را بزنند. فرداى آن روز، به دستور برادر احمد قرار شد برویم و گراى پادگان شهر پنجوین عراق را بگیریم تا توپخانه ارتش، آنجا را بكوبد. بنده، همراه شهداى عزیزمان مهندس سیدیوسف كابلى و على‏رضا ناهیدى، راهى این مأموریت شدیم. بعدازظهر همان روز اول مهر 59، به واسطه گراگیرى دقیق برادران كابلى و ناهیدى، توپخانه ارتش شروع به اجراى آتش كرد و آتش سنگین ایران، مستقیماً روى پادگان پنجوین ریخته شد. این ابتكار برادر احمد، در واقع، اولین اقدام تلافى‏جویانه نیروهاى مسلح ایران در قبال تجاوز سرتاسرى ارتش عراق به خاك ما بود.»
احمد و رزم‏آوران سپاه مریوان، با فراغت خاطر نسبى‏اى كه پس از فتح دزلى از وضعیت جبهه‏هاى كردستان به دست آورده بودند، اكنون در جبهه مریوان و امتداد یكصد و بیست كیلومتر از نوارى مرزى، خود را آماده برنامه‏ریزى تعرضى عمقى، به قلب مواضع عراق، در شمال آن كشور مى‏كردند. یكى از همرزمان سردار شهید حاج‏محمد بروجردى كه در اوان جنگ به جمع یاران احمد الحاق یافت، مى‏گوید:
«... روز شانزدهم آذر 59، برادر احمد به ستاد منطقه 7 سپاه كشورى در كرمانشاه آمد. آن روزها بنده علاوه بر آن كه مسؤول دفتر برادر بروجردى، فرمانده منطقه 7 بودم، به تشویق ایشان، كارهاى شناسایى هم در جبهه‏هاى كانى سخت و شور شیرین و... انجام مى‏دادم.

از همان هفته‏هاى نخست آزادسازى مریوان، هر شب، در بعضى مناطق شهر، صداى شلیك رگبار گلوله مسلسل‏هاى سبك و انفجار نارنجك به گوش مى‏رسید؛ اما هیچ كس قادر نبود دریابد تیراندازى از كدام نقطه شهر صورت گرفته و عاملان آن به كجا مى‏گریزند. این شبیخون‏هاى غافلگیرانه، براى نیروهاى سپاه مریوان به كلافى سردرگم مبدل شده بود. مسأله آنگاه غامض‏تر به نظر مى‏رسید كه بچه‏هاى سپاه مى‏دیدند به رغم كنترل دقیق تمامى مبادى ورودى و خروجى شهر، اشرار به راحتى در سطح شهر حاضر شده، اهداف تروریستى خود را اجرا مى‏كنند. سوال اصلى این بود: عناصر ضدانقلاب از چه طریقى وارد شهر مى‏شوند و چگونه بعد از هر درگیرى از مریوان خارج مى‏شوند؟ معمایى به ظاهر دشوار كه حل آن را احمد برعهده گرفت:
«... یك روز برادر احمد سراغم آمد و گفت: این مطلبى را كه مى‏گویم، به هیچ كس نباید بروز بدهى. برو داخل كانال فاضلاب شهر را مین‏گذارى كن! گفتم: برادر احمد آخر چرا آنجا؟ گفت: ضدانقلاب از این طریق، از مسیر كانال وارد شهر مى‏شود. گفتم: آنجا پر از كثافت و هرز آب است. آخر توى كانال فاضلاب كه نمى‏شود تردد كرد. گفت: من سه شب رفتم و چك كردم. دیده‏ام از این مسیر مى‏آیند و مى‏روند. حالا هم با من جَرّ و بحث نكن. دستور را كه مى‏دانى؟ چیزى هم به كسى نگو تا موش‏هاى فاضلاب، نتیجه قایم باشك بازى‏هاى خودشان را ببینند!
ما هم حسب الامر رفتیم و آنجا را تله‏گذارى كردیم. از قضا یكى - دو شب بعد، انفجار مهیبى در كانال فاضلاب به وقوع پیوست. صبح روز بعد كه براى وارسى محل رفتیم، دیدیم حدس برادر احمد درست بوده. دیواره كانال از خون سرخ شده بود. منتها مشخص بود كه اجساد را با خودشان كشیده و برده بودند. پرونده موش‏هاى فاضلاب در مریوان، این جورى مختومه شد!».
به دنبال تثبیت وضعیت امنیت داخلى شهر مریوان، احمد بلافاصله به اتفاق شهداى بزرگوار عباس كریمى (مسؤول واحد اطلاعات سپاه مریوان)، محمد توسلى (مسؤول واحد عملیات)، رضا چراغى و حسین قُجه‏اى (مسؤولان محورهاى عملیاتى سپاه)، احمد چراغى، حسن زمانى، سیدرضا دستواره و دیگر رزمندگان سپاه مریوان، دست به كار گسترش سازمان رزم قواى انقلاب در منطقه شمال اورامانات و آغاز یك رشته عملیات پاكسازى مواضع تجزیه‏طلبان گردید. در همین مقطع بود كه به امر حساس و خطیر تسلیح و تجهیز نیروهاى بومى وفادار به انقلاب همت گماشت. به گفته یكى از سرداران سپاه غرب كشور:
«... یكى از علل اصلى موفقیت احمد در كردستان، این بود كه صف مردم فقیر و مسلمان این منطقه را در همه جا، چه در مناطق تحت كنترل ضدانقلاب و چه در مناطق آزادشده، از صف ضدانقلاب جدا كرده بود. احمد هیچ وقت این مرزبندى را نادیده نگرفت. مثلاً در جریان تشكیل سازمان پیشمرگان مسلمان كرد در مریوان، احمد، از علمداران و بانیان اصلى این جریان محسوب مى‏شود. نفس مشاركت او در تشكیل این سازمان، خودش از این شناخت منطبق بر واقعیات احمد از مسائل كردستان سرچشمه مى‏گیرد. او در انتخاب نیروهاى مسلمان كرد براى رده‏هاى مختلف این سازمان در مریوان به قدرى حساب شده و ظریف برنامه‏ریزى كرده بود كه این نیروها جزو كیفى‏ترین عناصر انقلابى بومى در سطح كل استان كردستان به شمار مى‏آمدند؛ تا جایى كه نیروهاى سپاه و ارتش در سطح استان، به خاطر اعتماد و اطمینانى كه به روحیه انقلابى نیروهاى كرد تحت امر احمد داشتند، اكثر اوقات براى عملیات در دیگر جبهه‏هاى كردستان به مریوان مى‏آمدند و از احمد مى‏خواستند تعدادى از بچه‏هاى پیشمرگ مسلمان مریوان را در اختیار آنها بگذارد.»
تأسیس سازمان پیشمرگان مسلمان كرد در مریوان، جزو درخشان‏ترین سرفصل‏هاى كارنامه فعالیت انقلابى احمد در كردستان محسوب مى‏شود؛ امرى كه موجب گشت تا رابطه عاطفى و عُلقه ایمانى گرمى میان او و مدافعان مسلمان كرد انقلاب برقرار شود:
«... دلبستگى خیلى عجیبى به نیروهاى كرد مسلمان داشت. از كوچك‏ترین فرصت‏ها براى رسیدگى به حوایج و رفع كم و كاستى‏هاى آنها استفاده مى‏كرد. هر دو - سه روز یك بار، با برادر مجتبى سالكى - مسؤول سازمان پیشمرگان مسلمان كرد مریوان - مى‏آمد به «سروآباد»، جایى كه سابقاً باغ شیخ عثمان نقشبندى بود و بعد از آزادسازى منطقه، به محل استقرار این نیروها مبدل شده بود. همه او را محرم خودشان مى‏دانستند و در این بازدیدها، مى‏آمدند و گاه تا ساعت‏ها برایش درد دل مى‏كردند. با یك حوصله و احترام فوق‏العاده‏اى به صحبت‏هایشان گوش مى‏داد و تا آخرین حدى كه در توانش بود، سعى مى‏كرد مسائل و مشكلات آنها را حل كند. در آن دوران، با آن كه از لحاظ مالى وضع خود بچه‏هاى سپاه مریوان در شرایط اسفناكى قرار داشت، احمد روى مسأله تأمین ارزاق و رفع نیازهاى مالى نیروهاى كرد كه عموماً جزو مستضعف‏ترین اهالى روستاهاى منطقه بودند، حساسیت زیادى به خرج مى‏داد. بارها خودم دیدم كه حلب روغن و پتوى جیره سپاه را از تداركات برمى‏داشت و مى‏برد بین آنها تقسیم مى‏كرد. روى حفظ بیت‏المال از همه سخت‏گیرتر بود. از اموال سپاه حداقل استفاده را مى‏كرد، اما براى تأمین پیشمرگان مسلمان از جان مایه مى‏گذاشت... اگر احمد براى ما بچه‏هاى سپاه مریوان كه حتى عاشق چشم غره‏هایش بودیم، در یك كلام، «برادر احمد» بود؛ براى پیشمرگان مسلمان كرد، او خیلى عزیزتر از یك دوست و رفیق بود. او براى آنها «كاك احمد» بود!».
انس و الفت احمد با مردم مسلمان و رنج‏كشیده كرد، تنها به نیروهاى انقلابى و رزمنده این خطه محدود نمى‏شد. دامنه رأفت انقلابى و مكتبى احمد چنان گسترده بود كه توفیق تسخیر قلوب اهالى مناطق تحت سلطه ضدانقلاب را نیز براى او به ارمغان آورد:
«... اصل اولى را كه احمد همواره در عملیات پاكسازى مناطق زیر سلطه ضدانقلاب رعایت مى‏كرد، بیدار كردن فطرت پاك و دست نخورده مردم این مناطق بود. بدون كمترین خوف یا واهمه‏اى، به روستاهایى كه محل تردد یا نفوذ ضدانقلاب بودند، مى‏رفت. مردم را جمع مى‏كرد و با یك بیان خیلى ساده و بى‏تكلف، براى آنها از شخصیت امام(ره)، حقانیت نظام و رأفت انقلاب صحبت مى‏كرد. جنایات و خیانت‏هایى را كه ضدانقلاب به نام مردم كرد مرتكب مى‏شد، براى آنها شرح مى‏داد. با همه صلابت و اقتدارى كه داشت، لحن صحبت و كلماتى كه در حرفهایش براى مردم این جور مناطق به كار مى‏برد، ذره‏اى بوى بیگانگى، خشونت یا برخورد از موضع بالا را نداشت.
مى‏گفت: جمهورى اسلامى و این انقلاب، مال شما و از خود شماست. ما مى‏خواهیم شما زندگى عادى خودتان را در سایه عدالت و امنیت انقلاب از سر بگیرید. تا به حال، شما زیر فشار و سلطه ضدانقلاب چنین فرصتى نداشتید. انقلاب یعنى قرآن، یعنى مرام حضرت رسول‏r، یعنى آبادى و نعمت و امنیت براى شما و بچه‏هاى معصوم‏تان. از ضدانقلاب نترسید. ضدانقلاب كیست؟ كسى كه حتى آرد نان و فشنگ تفنگش را لب مرز نوسود و دزلى از قاتلان بعثى مسلمان‏هاى كرد عراق مى‏گیرد، چطور مى‏تواند ادعاى مبارزه براى مردم مسلمان كردستان را داشته باشد؟ شما مسلمانید، مسلمان جز خدا از كسى ترسى ندارد. شما كرد هستید، كردها شجاع‏ترین مردم این مملكتند. چرا به خفت سلطه ضدانقلاب تن مى‏دهید؟ عزت و كرامت یك مسلمان كرد چطور اجازه مى‏دهد به ذلت تسلط یك مشت ملحد دست نشانده اجنبى تن بدهد؟ ما و شما همگى پیرو مكتبى هستیم كه مى‏فرماید: عزت فقط براى خدا، رسول خداr و اهل ایمان است. خودتان همت كنید. ضدانقلاب را معرفى كنید. بیایید تفنگ‏ها را تحویل بدهید. ما برادران مسلمان شما هستیم كه آمده‏ایم كردستان مسلمان را از دست ایادى اجنبى آزاد كنیم... حالا دیگر خودتان مى‏توانید راه را از بیراهه تشخیص بدهید و به یارى خدا، راه حق را انتخاب كنید!...
احمد با همین برخورد اسلامى و انسانى خودش طورى مردم را مجاب مى‏كرد كه اكثر مواقع خود آنها براى پاكسازى روستاهایشان از تسلط ضدانقلاب پیشقدم مى‏شدند.»
احمد در جهت سرعت بخشیدن به روند پاكسازى مناطق استحفاظى سپاه مریوان، با معضلات بغرنجى دست و پنجه نرم مى‏كرد. از جمله مهمترین این معضلات، محدودیت اعزام نیروهاى كارآمد و كیفى به منطقه مریوان بود. به گفته یكى از نیروهاى اطلاعات - عملیات سپاه مریوان:
«... آن روزها وضعیت احمد در جبهه مریوان به این صورت نبود كه مثلاً گروهان و گردان داشته باشد. از لحاظ سازمانى، تقسیم كار بچه‏هاى ما در مریوان به صورت پایگاهى بود. هر بار كه تعداد معدودى نیرو به مریوان اعزام مى‏شد، احمد از بین آنها مسؤولى را براى فرماندهى پایگاه انتخاب مى‏كرد و بقیه نیروها، تحت امر آن مسؤول در پایگاه مربوطه مستقر مى‏شدند. توجیه منطقه براى فرمانده هر پایگاه و سركشى و نظارت مستمر بر وضعیت آنها را شخص احمد به عهده داشت.»
در كنار مجاهدت شبانه‏روزى جهت گسترش دایره پاكسازى و سركوبى ضدانقلاب، احمد توجه خاصى به مردم مناطق محروم مریوان مبذول مى‏داشت؛ با غم‏هاى آنان همدرد و شریك شادى‏هایشان بود. مردم مریوان كه از ابتداى غائله كردستان، به واسطه آشوب‏ها و تسلط ضدانقلاب در منطقه با كابوس مهیب جنگ، ناامنى و هراسِ دایمى نسبت به آتیه نامعلوم خود و نوامیس‏شان دست به گریبان بودند، با ورود قواى انقلاب به مریوان و مشاهده رفتار اسلامى - انسانى آنان با اهالى شهر، به زودى به ماهیت پوچ تبلیغات سوء ضدانقلاب علیه رزمندگان سپاه واقف شدند. از سوى دیگر، مردم منطقه مریوان، از شهرى و روستایى و كوچك و بزرگ، در كار شگفت فرمانده سیه چرده و پرمشغله سپاه شهر؛ كه براى آنان هم فرماندار بود، هم شهردار و بخشدار، هم به فكر تهیه سوخت و خوار و بار كمیاب مورد نیاز مردم بود و هم در صدد تهیه كتاب و دفتر و گچ و تخته سیاه و تأمین معلم براى مدارس كودكان‏شان؛ سخت حیران مانده بودند. دیرى نپایید كه بذر محبت نسبت به این تازه‏وارد ناشناس در گل‏خانه قلوب با صفاى مردم مریوان ریشه دوانید، جوانه زد، سبز شد و به شكوفه نشست و براى احمد گل‏هاى خوشبوى محبت پاك و بى‏غل و غش مردم مریوان را به ارمغان آورد.
سردار شهید سیدمحمدرضا دستواره، درباره این ارتباط انسانى پرشور مابین احمد و اهالى مستضعف و محروم مریوان گفته است:
«... خدا گواه است این مطلب را فقط من ندیده‏ام، خیلى از بچه‏ها شاهد بودند؛ تازه حقوقش را گرفته بود. از در سپاه بیرون آمد، دید یك زن بچه‏بغل، آن دست خیابان، كنار پیاده‏رو نشسته و دارد گریه مى‏كند. رفت جلو و از او پرسید: خواهر من، شما چرا ناراحتى؟ چه شده؟ چه كسى به شما اذیت كرده؟
زن برگشت به او گفت: شوهر بى‏غیرتم من و این بچه صغیر را توى این شهر گذاشته، رفته تفنگچى كومله شده. به خدا خیلى وقت است یك شكم سیر غذا از گلوى من و این بچه پایین نرفته آقا!
احمد تا این حرف‏ها را شنید، بُغضش گرفت. اشك توى چشم‏هایش جمع شده بود. بلافاصله دست كرد توى جیب اُوركتش، عین مبلغى را كه چند دقیقه پیش بابت حقوقش گرفته بود، دو دستى گرفت طرف آن زن و گفت: به خدا من شرمنده‏ام، نمى‏دانستم شما چنین مشكلى دارید. این پول ناقابل را بگیرید، هدیه مختصرى است. فعلاً امور خودتان را با آن بگذرانید. نشانى‏تان را هم بدهید به برادر دستواره. او مسؤول تأمین ارزاق شهر است. بعد از این مواد خوراكى شما را خودش مى‏آورد دم در خانه‏تان به شما تحویل مى‏دهد.
آن زن، خشكش زده بود. احمد با التماس پول را به او داد، نشانى‏اش را هم نوشت و داد به من... به خدا قسم كم نبودند خانواده‏هایى در مریوان كه احمد خرج آنها را مى‏داد. مى‏دید حقوق خودش كفاف این كار را نمى‏دهد، مى‏رفت از پدرش دستى مى‏گرفت، مى‏آورد خرج محرومین مریوان مى‏كرد. همین طورها بود كه همین خانواده‏هایى كه او خرج‏شان را مى‏داد شوهرهاى‏شان را سَرِ غیرت مى‏آوردند كه؛ شما خجالت نمى‏كشید؟ اسم خودتان را مى‏گذارید كُرد؟ دارید با مردى مى‏جنگید كه خرج خورد و خوراك زن و بچه‏هاى شما را مى‏دهد. به همین خاطر مى‏دیدیم كه راه به راه، ضدانقلاب فریب‏خورده، گروه گروه مى‏آمدند و خودشان را به سپاه تسلیم مى‏كردند.»
یكى از سرداران سپاه غرب كشور ضمن اشاره به این رابطه عاطفى مى‏گوید:
«... شما اگر مى‏خواهید واقعاً احمد را آن‏طور كه بود بشناسید، لازم نیست سراغ ما بچه‏هاى سپاه بیایید. شما بروید سراغ مردم كردستان. بروید پاى صحبت مردم مسلمان مهاباد، سقز، بانه، پاوه و مریوان بنشینید. آنها بیشتر و بهتر از همه ما دوستان احمد صلاحیت دارند درباره شخصیت او صحبت كنند. طرز تفكر احمد درباره مردم كردستان و ریشه عملكرد اصولى و دقیق او در رابطه با این مردم به سه عامل اساسى برمى‏گردد. اولاً اعتقاد عمیق او به كریمه قرآنى «محمد رسول‏اللَّه و الذین معه اشداء على‏الكفار رحماء بینهم». مهمترین مسأله براى احمد هویت اسلامى این مردم بود. با وجود قضاوت عجولانه بعضى‏ها كه تحت تأثیر تبلیغات گروهك‏هاى الحادى در كردستان از مردم این منطقه ناامید بودند، احمد فریب این پوسته پوك و فریبنده جو مسموم تبلیغاتى موجود در منطقه را نخورد. به فطرت دینى و اصالت اسلامى مردم كردستان عمیقاً ایمان داشت و یقین داشت كه كافى است با برخوردى از سر مدارا و رأفت، فرصتى براى از قوه به فعل در آمدن فطرت دینى مردم منطقه فراهم شود، آن وقت است كه همین مردم، قبر ضدانقلاب را در كردستان خواهند كند.
اگر مسأله دانش سیاسى و تجارب مبارزاتى احمد را هم در كنار این قضیه در نظر بگیریم، مى‏بینیم كه او در ردیف فرزانه‏ترین شخصیت‏هاى سیاسى - نظامى انقلاب در كردستان بوده است. عامل سوم، شاگردى احمد در محضر حاج محمد بروجردى است. آقاى بروجردى به عنوانِ مربى و مرشد تمامى فرماندهان سپاه غرب، شخصاً عاشق مردم مسلمان كردستان بود و به هیچ وجه مسأله تشكیك در اصالت هویت اسلامى مردم این منطقه، توسط بعضى عناصر ظاهربین خودى را تحمل نمى‏كرد. بروجردى به بركت جاذبه معنوى فراوان خود، راه و رسم این عشق‏ورزى و احترام به مردم نجیب كردستان را به شاگردان مخلص خود از قبیل احمد، همت و... هم یاد داده بود. به همین دلیل مى‏بینیم احمد در مقابل مردم كردستان موم است و در برابر ضدانقلاب آهن!».
مهابت و رعبى كه از وجود پرصلابت احمد بر قلوب سیاه و سنگى ضدانقلابیون نشسته بود، تا بدان پایه، مایه هراس و وحشت عناصر مسلح ضدانقلاب را فراهم آورد كه به قول یكى از رزمندگان سپاه مریوان:
«... كافى بود در جایى به ضدانقلاب خبر برسد كه احمد قصد حمله به مواضع آنها را دارد. قواى ضدانقلاب، مثل دسته‏اى شغال كه بوى شیر شنیده باشند، فرار را بر قرار ترجیح مى‏دادند و از معركه مى‏گریختند.»
شگفتا! آخر این مجاهد فى سبیل اللَّه با آن دل دریایى‏اش كه معدن ناب‏ترین عواطف انسانى بود، چگونه مى‏توانست چنین رعب و هراسى را در قلوب قواى خصم ایجاد كند كه حتى صرف شنیدن نامش، آرام و قرار را از دشمن سلب نماید؟ اگر در عرصه جهاد؛ ایمان، زره مجاهد راه خداست، پس نه عجب اگر سلاح او در این میدان پرخوف و خطر دعا و نیایش باشد؛ نیایشى آتشناك، برخاسته از سینه‏اى سوزناك:
«... در ابتداى شهر مریوان، قله‏اى مشرف به این شهر بود كه اسم آن را گذاشته بودیم قله روح‏اللَّه.
در ایامى كه ستون نیروهاى سپاه مریوان راهى مأموریتى مى‏شد كه به هر دلیل احمد نمى‏توانست همراه آنها برود، مى‏دیدیم از احمد خبرى نیست... سرانجام به راز این غیبت واقف شدیم. این سردار رشید اسلام، مثل مولا و سرورش حضرت رسول اكرم‏r كه براى مناجات به غار حرا مى‏رفتند، در چنین مواقعى به قله روح‏اللَّه مى‏رفت. در آنجا نماز مى‏خواند، با یك سوزى با خدا راز و نیاز مى‏كرد و براى سلامت و موفقیت نیروهایش به درگاه خدا استغاثه مى‏كرد.
حالا با توجه به اینكه عمده این نیروها جزء عناصر رزمى كیفى سپاه بودند و تجربه عملیاتى زیادى هم داشتند، شاید این طور به نظر مى‏رسید كه این همه حساسیت به خرج دادن نسبت به وضع آنها، چندان ضرورتى ندارد؛ ولى احمد مثل همه جوانمردان مؤمن بِاللّه و شیران روز و زاهدان شب، این‏طور عمل مى‏كرد. به خدا توكل داشت، به ائمه اطهارu متوسل مى‏شد و توفیق و عزت بچه‏ها را از خداوند مسألت مى‏كرد.»
آرى، مؤمن در دو جبهه مى‏جنگد؛ جبهه درون و جبهه بیرون. و جهاد اكبر، در حقیقت همان جنگى است كه در آوردگاه روح آدمى برپاست. مظاهر استكبارى قدرت كه ریشه در كبر شیطانى دارند، در نظر اهل بصیرت، توهم و فریبى بیش نیستند. نیل به قدرت حقیقى، در گرو درك فقر و عجز كامل آدمى در مقابل ذات غنى قادر مطلق است و نماز و نیایش خاكسارانه، نشانه حصول آدمى به چنین ادراك نابى است. این چنین است كه اراده انسانى بدل به ارادت محض مى‏شود و دست قادر متعال از آستین ارادت و بندگى مجاهد راه خدا ظاهر مى‏گردد و سنگرهاى كفر زده اردوى ظلمت را برق‏آسا تسخیر مى‏كند. عابد دریادل قله روح‏اللَّه و سردار صف‏شكن سپاه مریوان، در جهاد اكبر نیز بر محاصره قواى نفس اماره خویش غلبه یافت و پیروز از میدان به در آمد؛ ضمن آنكه جبهه جهاد اصغر را حتى براى یك روز رها نكرد و این است فتح‏الفتوح. آوازه صلابت و قدرت الهى احمد، به زودى كران تا كران جبهه‏هاى كردستان را درنوردید، از حصار مرزهاى غرب كشور بیرون رفت و موجب گشت تا رزمندگان و مردم رنج‏كشیده كردستان عراق به او لقب «احمد اَسد» - احمدِ شیروَش - را بدهند.
همین سردار شیر صولتِ اُحُدِ كردستان، در برابر كمترین كم توجهى‏اى به بسیجیان، چون رعد مى‏خروشید و با كوچك‏ترین مسأله‏اى كه خاطر یك بسیجى را آزرده مى‏ساخت، همچون پدرى دلسوز، بى‏وقفه باران اشك از چشمان پرفروغش مى‏بارید. مسؤول بیمارستان مریوان، همان رزمنده باصفایى كه پیش‏تر از او داستان آزادسازى مریوان را نقل كردیم، مى‏گوید:
«... چند روزى به مرخصى رفته بودم. نیم ساعت از بازگشت من سپرى نشده بود و داشتم توى غذاخورى بیمارستان ناهار مى‏خوردم كه شهید محمدحسین ممقانى (مسؤول بهدارى سپاه مریوان)، سراغم آمد و دستپاچه گفت: بلند شو! برو توى بخش، احمد آمده با تو كار دارد!... به سرعت رفتم داخل بخش بیمارستان. دیدم با چهره‏اى غضبناك، جلو بخش منتظر ایستاده. تا مرا دید، پرسید: برادر مجتبى‏ كجا بودید؟ گفتم: داشتم غذا مى‏خوردم. دست انداخت زیر یقه‏ام را گرفت و كشان كشان، مرا با خودش برد. خدایى‏اش را بخواهى، بدجورى عصبانى بود، داشت خفه‏ام مى‏كرد.
رسیدیم بالاى تخت یكى از بسیجى‏هاى مجروح كه بچه شمال بود و حدوداً هفده سال داشت. احمد به دست‏هاى او اشاره كرد و از من پرسید: روى این دست چیه؟! دیدم باندهایش حسابى سرخ است. گفتم: خون! بعد، از همان مجروح پرسید: چند وقته اینجا خوابیدى؟ گفت: یك هفته. پرسید: وقتى اینجا آمدى، با تو چطورى برخورد كردند؟ گفت: هیچى، مرا روى همین تخت به حال خودم گذاشتند. پرسید: ظرف این مدت چطور غذا خوردى؟ گفت: با همین دستهایم. پرسید: گفتى دست‏هایم را بشویید؟ گفت: بله، گفتم. پرسید: پس چرا نشستند؟ گفت: چند بار گفتم؛ ولى كسى به حرفم گوش نداد.
بعد احمد رو كرد به من گفت: مگر من روز اول كه تو را اینجا فرستادم، نگفتم چه مسؤولیتى دارى؟ مگر...
یقه‏ام را به هزار زحمت از گیره قرص انگشتان او خلاص كردم و عقب رفتم. داد زد: بیا اینجا! و الا این بیمارستان را روى سرت خراب مى‏كنم! پرسیدم: چرا؟ گفت: اینجا دیگر با یك كارشكنى ضدانقلابى طرف نیستم. اینجا یك خودى دارد ضربه مى‏زند! سعى كردم با مطرح كردن سلسله مراتب و به اصطلاح، برخورد تشكیلاتى، از برابر غضب آتشناك احمد جا خالى بدهم. گفتم: برادر احمد، اینجا مدیریت تشكیلاتى دارد؛ یعنى شما از من نباید بازخواست كنید. بیمارستان، مدیر داخلى دارد، باید ایشان توضیح بدهد... آقا تا این حرف را شنید، گفت: این تشكیلات توى سرت بخورد! دیدم دارد دنبال چیزى مى‏گردد، مثل تیر از چله كمان، در رفتم. بعد حس كردم انگار یك چیزى مثل برق از بیخ گوشم رد شد. نگو چنگالِ روى میز را برایم حواله كرده!...
بعد از چند ساعتى دیدم مى‏گویند برادر احمد تو را احضار كرده. با یك دنیا ترس و لرز رفتم پیش او. تا مرا دید، دوباره شروع كرد به داد و فریاد. گفتم: بابا، من تازه دو ساعت نمى‏شد كه از مرخصى آمده بودم. چه مى‏دانستم توى بخش چه خبر است؟ گفت: تو یك ساعت و نیم است از مرخصى‏آمده‏اى. به جاى این‏كه اول بیایى به مجروح سر بزنى، به بیمارستان و امور مجروحین آن برسى، رفتى نشستى پاى بشقاب غذا، به كِیفِ خودت مى‏رسى؟!... خلاصه! شروع كرد به گله كردن و گفت: برادر مجتبى! شما خائنید! توى قضایاى رسیدگى به این بچه‏هاى مجروح خیانت كرده‏اى. تو به عنوان فردى كه امین من توى تشكیلات این بیمارستان بودى، امانتى را كه به تو داده بودم، رعایت نكردى. من دیگر چه بگویم؟ تو مى‏دانى آن بسیجى مجروح را مادرش با چه امیدى، با یك دنیا آرزو بزرگ كرده و مثل امانتى به دست من و تو سپرده؟... شروع كرد مثل ابر بهار، هاى هاى گریه كردن. ما هم به تبع ایشان زار زار گریه كردیم. گفت: نه، برادر جان! این جورى فایده ندارد. اگر بخواهى این جورى ادامه بدهى، كلاهت پس معركه است. ببین! بیا فكرى بكن. اگر نمى‏توانى، خیلى رك بگو! عرضه ندارى این كار را انجام بدهى؟ به دَرَك! ول كن بگذار كس دیگرى آن را انجام بدهد... خلاصه! با وجود اینكه با من برخورد تندى كرد، هر چه به وجدانم رجوع كردم، دیدم جاى گلایه نیست. چون مسؤول بودم و باید به كار آن بچه بسیجى مجروح رسیدگى مى‏كردم؛ و الا خودم هم مى‏دانستم كه احمد قلبى داشت به صافى و صفاى شبنمى كه روى گلبرگ آلاله‏هاى بهارى مریوان مى‏نشیند. فقط زمانى با كسى تندى مى‏كرد كه از او خطایى، خصوصاً نسبت به بچه بسیجى‏ها سر زده بود.»
مقارن همین ایام بود كه احمد یار و همرزم دیرینه‏اش محمّد توسّلى را از دست داد. رادمردى كه از ابتداى حضور احمد در جبهه‏هاى غرب كشور، همه جا دوش به دوش او به جنگ رجّاله‏هاى ضدانقلاب رفته بود. احمد با كفایت رزمى فراوانى كه در محمد سراغ داشت، پس از فتح مریوان، علاوه بر تعیین وى به جانشینى خود، مسؤولیت فرماندهى واحد عملیات سپاه مریوان را نیز به او محول كرده بود. ضدانقلابیون بُزدل، محمد توسلى را حین تردد در منطقه و طى یك كمین غافلگیرانه در تنگه گاوان به شهادت رساندند. عجیب آن كه صبح روز واقعه، محمد غسل شهادت كرده و با حالتى متفاوت با همیشه، جهت اعزام به مأموریت با احمد وداع كرده بود. یكى از بسیجیان سپاه مریوان، از این واقعه تلخ چنین حكایت مى‏كند:
«... شهادت محمد توسلى توسط ضدانقلاب، آنقدر براى احمد سنگین بود كه همان روز رفت توى اتاق خودش، در را به روى خودش قفل كرد و سه شبانه‏روز به سوگ نشست و اشك ریخت. طى این سه روز، بچه‏ها هر كارى كردند، از اتاق بیرون نیامد. صداى هق هق گریه‏اش، ساختمان سپاه را به لرزه درآورده بود. حتى موقع غذا هم كه مى‏شد، هر چه مى‏كردیم در را به روى ما باز نمى‏كرد... بچه‏ها روزى سه بار از زیر شكاف در، بیسكویت «پتى‏بور» را دانه دانه به داخل مى‏سُراندند تا بلكه برادر احمد، از زور گرسنگى هم كه شده، چند تایى از آنها را بخورد... روز سوم، وقتى برادر احمد از اتاق خارج شد، دیدیم بیسكویت‏ها دست نخورده و مورچه‏ها دارند آنها را تكه تكه مى‏كنند. هیچ وقت باورم نمى‏شد مردى كه صلابت او كوه‏هاى كردستان را به لرزه درمى‏آورد، مى‏تواند چنین روح حساس و قلب لطیفى هم داشته باشد!».

احمد در سیزدهم دى‏ماه سال 1358 از طرف شهید بروجردى مأموریت یافت تا ضمن پاكسازى جاده پاوه - كرمانشاه، حلقه محاصره‏اى را كه ضدانقلاب بر گرد شهر پاوه بسته بود، در هم بشكند. تا آن زمان، تمامى راه‏هاى مواصلاتى منتهى به پاوه، خصوصاً جاده پاوه - كرمانشاه؛ تا حوالى كرمانشاه، تحت كنترل كامل عناصر مسلح ضدانقلاب قرار داشت و تردد نیروهاى خودى در این منطقه، عمدتاً از طریق هوا، توسط هلى‏كوپترهاى شینوك و توفورتین یگان هوانیروز ارتش جمهورى اسلامى انجام مى‏گرفت. هر چند همین تردد محدود هوایى نیز با توجه به تسلیح ضدانقلابیون به توپ‏هاى قدرتمند ضدهوایى 23 میلیمترى توسط ارتش بعث عراق، همواره در معرض خطر قرار داشت و جز در حد ضرورت صورت نمى‏گرفت. قبول ریسك تردد در جاده‏ها نیز در واقع به مثابه دست زدن به اقدامى انتحارى تلقى مى‏شد. در آن برهه، افرادى كه به هر نحو منتسب به نظام جمهورى اسلامى بودند - حتى كردهاى بومى - در اكثر ساعات شبانه ‏روز نمى‏توانستند از جاده‏هاى منطقه تردد كنند. عناصر مسلح پست‏هاى ثابت و سیار ایست و بازرسى دموكرات‏ها و گروهك‏هاى چپ و راست مؤتلفه آنان، به احدى از این گونه مسافران رحم نمى‏كردند. چنین افرادى اگر به محض دستگیرى تیرباران نمى‏شدند، حداقل خطرى كه آنان را تهدید مى‏كرد، اسارت و گروگان گرفتن ایشان توسط تجزیه‏طلبان بود. از دیگر سو، وضعیت شهر پاوه نیز فوق‏العاده وخیم بود. پاوه، از معدود شهرهاى كردنشین بود كه مردم آن، دوشادوش یكدیگر با چنگ و دندان در برابر نیروهاى تا بن دندان مسلح ضدانقلاب جنگیده و از اشغال شهر توسط آنان جلوگیرى كرده بودند. ضدانقلاب كه از مقاومت سرسختانه مردم پاوه سرسام گرفته بود، طى اقدامى رذیلانه، ضمن استقرار چندین قبضه تفنگ 106 و خمپاره‏انداز با كالیبرهاى مختلف بر ارتفاعات مشرف به شهر، خانه‏ها، مدارس، مساجد، معابر عمومى و محوطه ساختمان سپاه پاوه را با آتش كور و پرحجم خود بى‏وقفه مى‏كوبید. همین خمپاره‏باران شهر باعث شد تا مردم، به پاوه، «شهر خمپاره‏ها» لقب بدهند.

یكى از نیروهاى سپاه پاوه از آن روزها مى‏گوید:«... در آن زمان، ما حدوه ده - پانزده نفر بچه‏هاى سپاه، كل نیروهاى مسلح جمهورى اسلامى در شهر محاصره شده پاوه بودیم. اوایل دى ماه سال 58، یك گروه بیست نفرى اعزامى، به شكلى معجزه‏آسا حلقه محاصره شهر را پشت سر گذاشت و افراد آن به جمع ما اضافه شدند. آنها به محض ورود گفتند: قرار است پاوه را از محاصره آزاد كنیم. پرسیدیم: حالا فرمانده شما كیست؟ چه وقت و چطور مى‏خواهد این كار را بكند؟ گفتند: اسم او برادر احمد است. قرار شده شخصاً براى پاكسازى پاوه بیاید و...

طى ده - دوازده روزى كه تا شروع عملیات باقى مانده بود، آن‏قدر اینها از این «برادر احمد» خودشان، اینكه نمى‏دانید چه یلى است و چه دلاورى‏ها از خودش نشان داده و... تعریف كردند كه ما آنقدر كه مشتاق دیدار او شده بودیم، مشتاق خلاص شدن از محاصره نبودیم.»

سرانجام روز موعود براى آغاز عملیات فرارسید. روز 13 دى 1358، نیروهاى سپاه، از دو محور كار را شروع كردند. گروهى از رزم‏آوران با جلودارى سردار شهید غلام‏رضا قربانى مطلق از داخل پاوه، در امتداد جاده خروجى شهر سرگرم پاكسازى قدم به قدم مواضع ضدانقلاب شدند و در محور دوم، احمد و همرزمانش از سمت جوانرود، كار پاكسازى جاده به سمت پاوه را آغاز كردند. با الحاق نیروهاى دو محور، به لطف الهى محاصره پاوه شكسته شد. بهتر است دنباله ماجرا را از قول همان رزمنده سپاه پاوه پى بگیریم:

«... رفتم سراغ حمید فرحزاد - یكى از بچه‏هاى اعزامى از محور جوانرود - گفتم: این «برادر احمد»، كدام یكى از شماهاست؟ بین جمع، فردى را نشان داد و گفت: این هم برادر احمد!

خوب كه توى بحرش رفتم، دیدم یك سپاهى لاغر و قدبلند و سبزه‏رویى است با ابروهاى پهن، چشم‏هایى ریز و بادامى، بینى‏اى كه بدجورى از وسط شكسته بود و بالاخره موهاى سر و ریش بلند و ژولیده؛ یك كلاه آهنى مستعمل سرش گذاشته و با جملاتى تلگرافى و مختصر، در حال دستور دادن به این و آن است.

با خودم گفتم: اى بابا! ما از این بشر، یك آدم یغور قوى هیكل، توى مایه‏هاى رستم، با آن بر و بازوهاى تهمتنى و ریش دو شاخ در ذهن‏مان ساخته بودیم. این كجا و آن كه ما فكرش را مى‏كردیم كجا!...

الغرض، كار الحاق كه تمام شد، همراه او سوار شدیم و حركت كردیم به سمت پاوه. به محض اینكه ماشین روى دور افتاد، او شروع كرد به درس دادن به ما. گفت: برادرها! شما حین تردد در راه‏ها، حواستان باید حسابى جمعِ اطرافتان باشد. دایم سمت چپ و راست مسیر خودتان را چك كنید. غافل نشوید تا یامفت كشته نشوید. شهادت، با از روى غفلت به كشتن دادن خود، فرق دارد. شهادت، مرگ آگاهانه است؛ نه مردن غافلانه!

شش دانگ حواس ما، جمع شنیدن حرفهایش شده بود. تا آن روز، هیچ كس این‏طور با دقت و هوشیارانه، ریز مسائل تردد ما را در جاده‏هاى كردستان، به ما گوشزد نكرده بود. این دیدار، سرآغاز آشنایى ما با مردى بود كه رمز چگونه جنگیدن را مى‏دانست و دلسوزانه این رمز گرانبها را به بچه‏هاى انقلاب در جبهه‏هاى غرب آموزش مى‏داد.»

احمد پس از فتح پاوه، با حكم سردار بروجردى، به سمت فرماندهى واحد عملیات سپاه پاوه منصوب شد و تا اواخر اردیبهشت سال 1359، یك سره همّ و غمّ خود را مصروف طراحى و برنامه‏ریزى جهت كار پاكسازى مناطق آلوده و آزادسازى روستاها و ارتفاعات سوق‏الجیشى حومه پاوه كرد. به تدریج، شمارى از جوانان انقلابى و مخلص اعزامى، به جمع قواى معدود احمد در سپاه پاوه افزوده شدند. جوانان مؤمن و جان بر كفى كه ضمن زدن زانوى تلمذ در مكتب رزمى سردار متوسلیان و به گوش جان سپردن آموزه‏هاى گرانسنگ وى، یك شبه ره صد ساله رفتند و به فاصله‏اى كوتاه، خود در زمره سرداران زبده سپاه اسلام در جبهه‏هاى غرب و جنوب به شمار آمدند. از جمله آنان مى‏توان بزرگوارانى همچون سرداران شهید اكبر حاجى‏پور، بهمن نجفى، احمد بابایى، سیدمحمدرضا دستواره و... را نام برد. با مساعى پیگیر احمد و حمایت بى‏دریغ سردار بروجردى، به تدریج آمار نفرات سپاه پاوه بالا آمد و به تبع آن، توان رزمى نیروهاى انقلاب در جبهه پاوه نیز افزایش یافت.

به جرأت مى‏توان گفت، از جمله عوامل اصلى موفقیت احمد در انهدام برق‏آساى مواضع ضدانقلاب پیرامون شهر پاوه، ورود سردار شهید ناصر كاظمى به این شهر بود. یكى از رزم‏آوران سپاه پاوه در این باب مى‏گوید:

«... یك روز دیدیم یك آقایى آمده و مى‏گویند ایشان فرماندار پاوه است. در آن ایام، مقامات اعزامى معمولاً توسط عناصر لیبرال انتخاب مى‏شدند و در رابطه با مناطق كردنشین غرب، اكثر رؤساى ادارات و فرمانداران انتصابى لیبرال‏ها، از وابستگان گروهك‏هاى چپ و التقاطى بودند.

از خیانت‏هاى لیبرال‏ها در قضایاى كردستان، یكى هم همین مسأله بود. عمق فاجعه وقتى معلوم مى‏شود كه آدم مى‏بیند در سخت‏ترین برهه جنگ كردستان، استاندار این استان بحران‏زده، یك توده‏اى قهار بومى به نام ابراهیم یونسى بود!... خلاصه با چنین پس‏زمینه‏اى ما این آقاى فرماندار پاوه را زیارت كردیم. قیافه‏اش كه حسابى غلطانداز بود! على‏الخصوص با آن موهاى بلند مجعد و ریش پروفسورى، كه بدجورى توى ذوق ما زد. تا او را دیدیم، دلمان هُرّى پایین ریخت. گفتیم واویلا! این آدم از شش فرسخى قیافه‏اش داد مى‏زند كه ضدانقلاب است! چه كسى گفته این فرماندار پاوه بشود؟

چند روز بعد، توى محوطه سپاه پاوه داشتیم در مورد فرماندار مشكوك اعزامى صحبت مى‏كردیم. نگو، احمد حرف‏هاى ما را شنیده. تا به ما رسید، با یك عتابى گفت: غیبت نكنید! گفتیم: چرا؟ این آقا كه قیافه‏اش داد مى‏زند ضدانقلاب است. نگاهش را از ما دزدید و گفت: نه! آدم خوبى است. با تعجب پرسیدیم، مگر شما چه چیزى از او مى‏دانید كه ما نمى‏دانیم؟ از دادن جواب سرراست به سوال ما طفره رفت. گفت: هیچى، فقط فكر مى‏كنم این فرماندار، آدم خوبى باشد.»

فرماندار مشكوك اعزامى به پاوه، در اصل یكى از كادرهاى اطلاعاتى نخبه سپاه تهران بود. او هر روز، به بهانه بازدید منطقه و سخنرانى، به روستاهاى اطراف شهر كه در قرق ضدانقلاب بودند، مى‏رفت و از وضعیت قواى ضدانقلاب، سنگرها، تجهیزات، استحكامات و نحوه پراكندگى مواضع آنان، اطلاعات ذى‏قیمتى جمع‏آورى مى‏كرد. ضدانقلابیون هم كه گول ظاهر غلطانداز و سخنرانى‏هاى خنثى و یك بام و دو هواى او را خورده بودند، مزاحمتى برایش ایجاد نمى‏كردند. ناصر كاظمى به راحتى در مناطق آلوده تردد مى‏كرد. روزها سخنرانى‏هایى با مضامین نامربوط و بى‏سر و ته داشت و شب‏ها، دور از چشم همه - حتى بچه‏هاى سپاه پاوه - كلیه اطلاعات حساس و ارزشمندى را كه جمع‏آورى كرده بود، تحویل احمد مى‏داد. احمد نیز از این اطلاعات، در روند طراحى و برنامه‏ریزى سلسله عملیات پاكسازى مناطق اشغالى پیرامون پاوه به نحو احسن استفاده مى‏كرد. پس از یك رشته نبردهاى برق‏آسا كه همگى با موفقیت نیروهاى سپاه پاوه همراه بود، تجزیه‏طلبان تازه فهمیدند كه منشأ ضربات گیج‏كننده‏اى كه خورده‏اند، از كجا بوده است. به گفته یكى از همرزمان احمد در نبردهاى پاوه:

«... ضدانقلاب بدجورى مَچَل شده بود. دست آخر پیغام فرستادند: اگر ما مى‏دانستیم این فرماندار ریش‏بزى، یك چنین اعجوبه‏اى است، همان روز ورود او به پاوه، یك قطار فشنگ توى شكمش خالى مى‏كردیم! این همكارى ظریف و با مزه احمد و شهید كاظمى، از جمله زیباترین خاطراتى است كه من از آن ایام دارم.»

احمد براى آموزش نظرى و ارتقاى سطح معلومات عقیدتى - سیاسى رزمندگان تحت امر خود، ارزش فراوانى قائل بود. در شرایطى كه اكثر رسانه‏هاى گروهى، تریبون‏هاى رسمى و غیررسمى، نشریات كثیرالانتشار و دستگاه‏هاى تبلیغاتى و اطلاع‏رسانى كشور، در قبضه اصحاب تفكرات الحادى، لیبرالى و التقاطى قرار داشت، سعى وى مصروف به این بود كه با بهره‏گیرى از مناسب‏ترین شیوه‏هاى بحث اقناعى و به كار بستن دانش عقیدتى - مبارزاتى گرانبهاى خود، حتى‏المقدور، خلاء عدم كار فكرى و تربیت نظرى موجود در میان رزمندگان سپاهى را برطرف سازد. وى طى دوران حضور پرثمر خود در جبهه‏هاى غرب، هر فرصت ولو كوتاهى را براى به بحث و مناظره گذاشتن مبرم‏ترین مسائل عقیدتى، فلسفى و سیاسى روزِ كشور مغتنم مى‏دانست. یكى از همسنگران او در دوران جنگ‏هاى پاوه، در مورد نحوه ارائه آموزش‏هاى عقیدتى - سیاسى احمد به رزم‏آوران تحت امرش مى‏گوید:

«... در پاوه، پس از هر عملیاتى كه انجام مى‏دادیم، گاه تا چندین روز بى‏كار مى‏ماندیم؛ ولى برادر احمد براى پر كردن اوقات بى‏كارى ما هم برنامه‏ریزى كرده بود و در این فراغت‏هاى ادوارى، با بچه‏ها كار فكرى - فلسفى و عقیدتى - سیاسى مى‏كرد... مى‏آمد توى جمع ما مى‏نشست و هر بار یك بحث جدى را شروع مى‏كرد. فى‏المثل بحث بر سر این كه آیا خدا وجود دارد یا نه. بعد مى‏گفت: فرض كنید من یك ماتریالیست، یك آدم ملحد هستم. شما بیایید و براى من، وجود خدا را در این زنجیره كائنات ثابت كنید...

چه دردسر بدهم، یك بحث داغى به راه مى‏انداخت كه گاه تا سه - چهار ساعت طول مى‏كشید. بعضى وقت‏ها هم بحث به مجادله لفظى تندى بین بچه‏ها ختم مى‏شد! حتى یادم هست یك بار شهید دستواره بدجورى به برادر احمد حمله كرد؛ طورى كه فكر مى‏كردیم الان است كه با او دست به یقه بشود! برادر احمد هم كه نقش خودش را خوب بازى مى‏كرد، ضمن دفاع ظاهرى از مبانى ماتریالیزم، به شهید دستواره گفت: شما مسلمان‏ها مگر در قرآن نخوانده‏اید كه دستور داده مجادله باید به نحو احسن باشد؟!

خلاصه، داد و هوار آنها، ساختمان سپاه را روى سرمان گذاشته بود...

برادر احمد با این بحث‏ها، هم اوقات فراغت ما را به خوبى پر مى‏كرد، هم اجازه نمى‏داد حضور بچه‏ها در جبهه‏هاى غرب، صرفاً به چند درگیرى نظامى محدود بشود و آنها هیچ تجربه عقیدتى و آگاهى سیاسى به دست نیاورند.»

البته نباید از یاد برد كه شخصیت جامع‏الاطراف احمد به‏عنوان یك عنصر زبده فرهنگى، سیاسى، نظامى و شعاع دلرباى هیمنه معنوى‏اى كه از جان تابناك او ساطع مى‏شد، حتى در اوج مجادلات لفظى مزبور، همواره رزم‏آوران را مجاب مى‏كرد كه براى «برادر احمد» احترام ویژه‏اى قائل شوند. هر چند احمد بسیار مقید بود به گونه‏اى با نیروهاى تحت امر خود سلوك كند كه از بودن در كنار او احساس تكلف یا خداى نكرده حقارت و خود كم‏بینى بر ایشان مستولى نشود. سلوك او با رزمندگان، آمیزه‏اى از سطوت و رأفت بود؛ درست همچون شاكله شخصیت درخشان خودش. در كنار كار عقیدتى - سیاسى، احمد، امر خطیر آموزش مستمر نظامى را نیز در دستور كار رزمندگان قرار داده بود. در این رابطه، به ویژه بر مسأله آمادگى رزمى و افزایش توان فیزیكى نیروها بسیار تأكید مى‏ورزید. به گفته یكى از برادران سپاه پاوه:

«... صبح على‏الطلوع، بعد از نماز، ما را به خط مى‏كرد و به صورت ستونى از سپاه خارج مى‏شدیم. دو - سه ماه، صبح‏ها، برنامه ما در پاوه همین بود. زمستان سال 58، سرماى سخت پاوه بى‏داد مى‏كرد. یك ارتفاع بلندى مشرف به شهر پاوه وجود دارد كه هر روز او ستون بچه‏ها را به سمت آن هدایت مى‏كرد. سطح زمین هم در آن هواى زمهریر زمستانى، در تمام مسیر، یكدست یا برف بود، یا یخ. برادر احمد به هر كس سلاح سازمانى او را مى‏داد و مى‏گفت: باید از این ارتفاع بروید بالا. صعود به بالاى ارتفاع یك ساعت و نیم تا دو ساعت طول مى‏كشید. هر كس با جنگ‏افزار سازمانى خودش باید بالا مى‏رفت. آن كه تیربارچى بود، با تیربار ژ-3 دوازده كیلویى، كوله پشتى و كلى بار و بُنه فشنگ. آن یكى هم كه مسؤول قبضه كالیبر 50 بود، باید با وزن سنگین و جثه زمخت چنین سلاحى، از دامنه مى‏كشید بالا! به هزار مصیبت، خودمان را به بالاى ارتفاع مى‏كشیدیم و هنوز نفس تازه نكرده بودیم كه باید از آن سمت بلندى، كله معلق زنان روانه پایین مى‏شدیم. البته در تمامى آن لحظات سخت و نفس بُر، آنچه كه مانع گلایه ما مى‏شد، حضور قدم به قدم برادر احمد با ما در این تمرینات طاقت‏فرسا بود. او حتى یك لحظه از بچه‏ها جدا نمى‏شد. پا به پاى ما مى‏آمد و زجر مى‏كشید و به ما روحیه مى‏داد؛ با لبخندى محو كه فقط در چنین مواقعى روى چهره پرصلابتش مى‏دیدى و برقى كه مثل دو ستاره كوچك در چشم‏هاى سیاه و بادامى‏اش مى‏درخشید... حتى اگر قرار بود كسى را با سینه‏خیز رفتن تنبیه كند، خودش پا به پاى او سینه‏خیز مى‏رفت. یا اگر ناچار مى‏شد كسى را با دوانیدن تنبیه كند، خودش مثل برق و باد محوطه زمین را مى‏دوید، بعد مى‏آمد و به طرف مى‏گفت: برادر جان! حالا، تا مى‏توانى بدو!... او مواسات با نیروها را حتى در تنبیهات هم اكیداً رعایت مى‏كرد. روى مسأله آموزش نظامى خیلى تأكید داشت و چنان كه بعدها دیدیم، این تأكید برادر احمد، در رفع كاستى‏هاى كار بچه‏هاى ما در جنگ‏هاى غرب و جنوب خیلى مؤثر واقع شد.»

از دیگر نكات ظریف مدیریت نظامى موفق احمد، حضور دایمى وى در جمع بچه‏هاى رزمنده بود. او صرف‏نظر از مواقع درگیرى، عملیات و آموزش‏ها، به شدت مقید بود كه حتى اوقات غیركارى خود را نیز در جمع نیروهایش سپرى كند. همه مى‏دانستند كه برادر احمد، اصلاً روحیه برج عاج‏نشینى و خورد و خواب دور از بچه‏ها را قبول ندارد. به همین جهت نیز او را یكى مثل خودشان مى‏دانستند و برادرانه دوستش داشتند.

چه در پاوه، و چه بعدها در مریوان، او در كارهاى جمعى، حتى امور نظافتى سنگر یا چادرهاى گروهى، مشاركتى فعال داشت. یكى از رزمندگان تحت امر احمد با اشاره به این وجه از سلوك جمعى او مى‏گوید:

«... ما براى انجام امور نظافت در سپاه پاوه نوبت‏بندى كرده بودیم و هر روز، یك نفر نظافت‏چى تعیین مى‏شد. روزهاى چهارشنبه هر هفته، نوبت برادر احمد بود. ایشان با وجود مسؤولیت سنگین فرماندهى واحد عملیات سپاه، در هر حالت و موقعیتى، سخت مقید بود كه نوبت انجام مسؤولیت نظافت را رعایت كند. هیچ كارى، هر چقدر هم كه مهم بود، مانع حضور سر وقت ایشان براى نظافت نمى‏شد... سفره مى‏انداخت و جمع مى‏كرد، غذا و چاى آماده و تقسیم مى‏كرد، بعد هم خیلى تمیز ظرف‏ها را مى‏شست، سنگر و محوطه و حتى دستشویى و توالت‏ها را به دقت نظافت و ضدعفونى مى‏كرد. شاید بعضى‏ها چنین اعمالى را براى یك فرمانده شاخص نظامى روا نمى‏دانستند؛ اما برادر احمد منطق دیگرى داشت. از خودش شنیدم كه مى‏گفت: فرمانده كسى است كه در خط مقدم، برادر بزرگ‏تر است و در سایر مواقع، كم‏ترین و كوچك‏ترین برادر بچه رزمنده‏ها.

فكر مى‏كنم راز حكومت او بر قلوب بچه‏ها، ناشى از عمل به همین منطق بود.»

در پى اعزام احمد و یكصد و هشتاد نفر از رزم‏آوران همراه او به كردستان، آنان در وهله نخست عازم بوكان شدند؛ شهرى كه حكم ستاد پشتیبانى و لجستیك ائتلاف گروهك‏هاى تجزیه‏طلب به سركردگى حزب منحله دمكرات را داشت. در جریان پاكسازى بوكان از لوث وجود عناصر ضدانقلاب، احمد به یمن ابتكار عمل، برنامه‏ریزى هوشمندانه و فرماندهى قاطع خود توانست كلیه اشرار مسلح را از این شهر متوارى كند. نبرد بوكان، در حكم اولین آزمون رزمى پیروزمندانه براى «برادر احمد» در جبهه‏هاى غرب غریب بود.
سردار رشید سپاه اسلام، شهید سیدمحمدرضا دستواره كه خود از جمله همسنگران قدیمى احمد در نبردهاى كردستان بوده است، از چگونگى رویكرد احمد به نبرد در جبهه كردستان این‏گونه روایت مى‏كند:
«... زمانى كه برادرمان احمد متوسلیان به غرب كشور اعزام شد، در اصل با نیت پرداختن به كار تبلیغاتى و فرهنگى در مناطق محروم كُردنشین راهى این مأموریت شد.
منتها در عمل ایشان دید كه با توجه به واقعیت‏هاى موجود در منطقه غرب، زمینه و مجال براى كار فرهنگى به هیچ وجه آماده و فراهم نیست. چون در آن بُرهه، ضدانقلاب به برادرهاى ما مجال كار فرهنگى را نمى‏داد.
به همین دلیل بود كه برادر احمد تشخیص داد لازم است اول در منطقه به كار نظامى روى بیاورد و بعد از گرفتن اسلحه از دست ضدانقلاب مسلح، براى كارِ فرهنگى در آنجا برنامه‏ریزى و اقدام كند.
برادرمان احمد متوسلیان، بازمانده و ثمره خونِ یك گردان از برادران سپاه است. ایشان در بدو پیوستن به سپاه، در گردان 2 پادگان ولى‏عصر(عج) سپاه استان تهران مشغول به فعالیت شد. برادرهایى كه در گردان 2 حضور داشتند، بعدها همگى شهید شدند كه به همین دلیل، این گردان به «گردان شهیدان» تغییر نام یافت.»
پس از تثبیت مواضع قواى انقلاب در شهر بوكان، احمد براى در هم شكستن سنگرهاى ضدانقلابیون در دیگر نقاط كردستان عزم خود را جزم كرد و روانه شهر مهاباد شد. در آن مقطع عناصر تجزیه‏طلب با توجه به سقوط پادگان زرهى مهاباد و اشغال شهر، در تبلیغات‏شان خود را كاملاً مسلط بر اوضاع وانمود مى‏ساختند و همواره بر روى این شعار كه: «مهاباد، دژ شكست‏ناپذیر جنبش خلق كُرد است» مانور مى‏دادند و گزافه‏گویى مى‏كردند. در فضایى آكنده از عربده‏هاى شیطانى ضدانقلاب، ستون اعزامى نیروهاى آزادى‏بخش انقلاب اسلامى - شامل رزم‏آوران ارتش و سپاه - با قلوبى مطمئن به الطاف و امدادهاى خیرالناصرین، با هدف آزادسازى مهاباد به سوى این شهر به حركت درآمد. از زمره فرماندهان شاخص این ستون، باید از احمد متوسلیان نام برد. احمد در مورد ماجراى آزادسازى مهاباد مى‏گوید:
«... من دقیقاً به یاد دارم كه وقتى ستون نیروهاى ما مى‏خواستند وارد شهر مهاباد بشوند، آن چنان قدرت و صلابتى از خود نشان دادند كه هیچ گروهى به خود جرأت رویارویى و مبارزه با این ستون را نمى‏داد. مخصوصاً جا دارد از نقش نیروهاى ارتشى ستون؛ برادرانى كه از اقدامات كارشكنانه لیبرال‏ها سرخورده شده بودند و روحیه آنها را تضعیف كرده بودند، یاد كنم. برادران ارتشى ما از خودشان رشادت و قدرت عجیبى نشان دادند. در جریان ورود نیروهاى ما به مهاباد، ضدانقلابیون بلافاصله تانك‏هایى را كه از پادگان شهر دزدیده بودند به میدان آوردند و به اصطلاح با تانك‏هایشان یك مختصر مقاومتى هم توى شهر كرده بودند. البته دقایقى بعد با نهایت ذلت و خوارى ناچار به تسلیم شدند و هشت دستگاه از آن تانك‏ها به دست نیروهاى ما افتاد. یك تانك دیگر هم كه اشرار آن را روى تپه مشرف به دریاچه سد مهاباد مستقر كرده بودند، حكایت جالبى دارد. ضدانقلابیون وقتى مى‏بینند هوا پس است و جنگ را باخته‏اند، دستور مى‏دهند این تانك آخرى را براى كوبیدن ما از تپه مزبور حركت بدهند. راننده نابلد ضدانقلاب، با حماقتى كه به خرج داد، تانك را خلاص كرده بود و تانك هم با سرعت تمام از روى تپه سرازیر شد و رفت زیر آب دریاچه. بعد كه رفتیم جرثقیل آوردیم و تانك را بیرون كشیدیم، دیدیم هر دو سرنشین ضدانقلابى آن خفه شده و مرده‏اند... به یارى خداوند خیلى سریع موفق شدیم ضمن آزادسازى شهر و استقرار نیروهاى ارتشى در پادگان مهاباد، ایستگاه رادیو - تلویزیونى و دیگر مراكز مهم دولتى و نقاط سوق‏الجیشى شهر را از تصرف ضدانقلاب خارج كنیم.»
ناگفته نماند كه بخش عمده‏اى از این پیروزى برق‏آساى قواى انقلاب در نبرد مهاباد، مرهون مدیریت نظامى سنجیده و قدرت ابتكار عمل كم‏نظیر احمد بوده است. یكى از سرداران سپاه غرب كشور در مورد سیره رزمى و مدیریت نظامى احمد مى‏گوید:
«... احمد، یك مدیر به تمام معنا بود. این را نه من، كه آثار ماندگار و ارزشمند مدیریت تاكتیكى و استراتژیك جنگ اوست كه شهادت مى‏دهد. در آن روزهاى اولیه جنگ در كردستان، ما اصلاً سر و كارى با مسائل كلیدى مدیریت جنگى نداشتیم. نه مى‏دانستیم اطلاعات - عملیات یعنى چه، نه طراحى و برنامه‏ریزى حمله را توجیه بودیم... اما احمد از همان روزهاى اول كه او را دیدم، كارش با ما فرق داشت. مى‏نشست طرح مى‏ریخت. روى مسأله شناسایى مواضع دشمن، اطلاعات - عملیات و گردآورى اطلاعات در مورد سوژه مورد نظر، عرق مى‏ریخت؛ بعد هم به بهترین نحو ممكن عمل مى‏كرد.»
به دنبال آزادسازى مهاباد و تثبیت نسبى امنیت این شهر، احمد بلافاصله عازم مصافى دیگر شد. مقصد بعدى او شهر سقز بود. برخلاف مهاباد كه تا پیش از ورود احمد و همرزمانش كلاً در تصرف ضدانقلابیون مسلح قرار داشت، در سقز معدود نیروهاى تیپ 2 لشكر 28 ارتش جمهورى اسلامى در پادگان شهر مزبور، مدت‏ها بود كه دلاورانه به مقاومتى عاشورایى در برابر حملات پى در پى مهاجمان تا بن دندان مسلح ضدانقلاب ادامه مى‏دادند. احمد دیگربار، همراه با ستونى مركب از نیروهاى سپاه و ارتش پاى در راه نهاد تا به یارى قادر متعال و رشادت رزمندگان انقلاب پرچم فتح و پیروزى اردوى ایمان بر اهریمن‏صفتان را بر بام شهر سقز به اهتزاز در آورد؛ هر چند، در این راه صعب، او و همرزمانش با مشكلات و مصائب مردآزمایى دست و پنجه نرم كردند. بعدها او از این نبرد دشوار و مظلومیت‏هاى مسكوت‏مانده رزمندگان انقلاب در راه آزادسازى سقز چنین سخن گفته بود:
«... حركت ستون نیروهاى ما به طرف سقز آغاز شد. ناگفته نماند كه پادگان سقز در محاصره قرار داشت، عملیات سقز در اصل باید توسط یك گردان از تیپ 84 مستقل خرم‏آباد اجرا مى‏شد. منتها عیب كار در این جا بود كه فرمانده این تیپ كه آن زمان فردى به نام سرگرد آهن‏كوب بود، جزء خائنان به مملكت محسوب مى‏شد. اصلاً در زمان شهید سپهبد قرنى قرار بود این سرگرد را از فرماندهى بركنار كنند. منتها بعد از بركنارى شهید قرنى، لیبرال‏ها كارى به كار این فرد نداشتند و او همین‏طور توى ارتش مانده بود. این سرگرد سه بار عمل مى‏كند كه از پل سقز بگذرد و به میدان ورودى شهر برسد. نتیجه چه شد؟! ایشان در این حملات، سه دستگاه جیپ، سه قبضه تفنگ 106 و سه قبضه خمپاره‏انداز 120 میلیمترى را مفت و مسلم به ضدانقلابیون مى‏دهد و عملاً برادران ارتشى ما را به دام محاصره ضدانقلابیون مى‏اندازد. پادگان سقز هم در وضعیتى بود كه اگر حداكثر تا یك ساعت دیگر آن نیرو نمى‏رسید، قطعاً سقوط مى‏كرد.
در همین حین سه دستگاه خودرو حامل 70 نفر از نیروهاى سپاه، برخلاف دستور آن جناب سرگرد عمل كردند و از انتهاى ستون به سمت پل سقز به راه افتادند... وقتى این 70 پاسدار به جلوى ستون رسیدند و از ماشین‏ها بیرون پریدند، با فریاد اللَّه اكبر به طرف پل سقز و میدان ورودى شهر حركت كردند. خود من شاهد بودم و دیدم كه آتش ضدانقلاب آنها را مثل برگ خزان روى زمین مى‏ریخت و یكى پس از دیگرى شهید مى‏شدند ولى سایرین همچنان با فریاد تكبیر به پیشروى ادامه مى‏دادند. بالاخره هم توانستند سر پل ورودى شهر را بگیرند و پل را هم كاملاً تصرف كنند. به این ترتیب بود كه گردان ارتش توانست وارد شهر بشود. كلاً از این 70 نفر بچه‏هاى سپاه، فقط 9 نفر زنده ماندند، بقیه به شهادت رسیدند. هر چند، احدى از شهادت مظلومانه اینها حرفى نزد. هیچ‏كدام از رسانه‏هاى مملكت، نه رادیو - تلویزیونِ تحت سرپرستى قطب‏زاده جاسوس و نه روزنامه‏ها، خبر شهادت اینها را پخش نكرد. اصلاً كسى به مردم نگفت اینها چه‏طور شهید شدند... آیا نباید یك چنین اسم‏هایى توى تاریخ ثبت بشود؟ اگر ما تاریخ مردمى داریم و اگر بنا بر این است كه ما باید تاریخ‏مان مردمى باشد، باید یك چنین كسانى و چنین حماسه‏هایى توى تاریخ ما ثبت بشود. با چنین رشادت‏هایى بود كه به یارى خدا پادگان محاصره شده سقز از خطر سقوط حتمى نجات پیدا كرد و ضدانقلابیون نتوانستند این پادگان را خلع سلاح كنند.»
در پى فتح شهر سقز و شكست فضاحت‏بار تجزیه‏طلبان، اینك رفته رفته اسطوره دروغین اقتدار نظامى ضدانقلاب در كردستان، در برابر شعاع سوزنده آفتاب ایمان عاشورایى مردانى همچون احمد متوسلیان، به سان آدمكى برفى، در حال ذوب شدن بود. فروغ امید در چشم‏هاى رزم‏آوران انقلاب بار دیگر درخشیدن آغاز كرد و دست‏هاى توانمند دلیرمردان اسلام، بسا محكم‏تر از سابق، قبضه‏هاى تفنگ‏ها را در خود فشرد. احمد براى به خاك مالیدن پوزه عفریت هزارسر ضدانقلاب در كردستان سر از پا نمى‏شناخت و شرایط كارزار آتى هر چه سخت‏تر، در ذائقه جان تابناك او خوشگوارتر بود.
هدف بعدى قواى انقلاب اسلامى، آزادسازى شهر استراتژیك بانه اعلام گردید. شهرى كه مردم مسلمان آن ماه‏ها بود كه با كابوس اشغال و حضور نامشروع عوامل مسلح ضدانقلاب دست به گریبان بودند و در انتظار قدوم مبارك دلاورمردان سپاه توحید؛ سردارانى همچون مصطفى چمران و احمد لحظه‏شمارى مى‏كردند. احمد از نبرد بانه مى‏گوید:
«... حركت بعدى ما آزاد كردن شهر بانه بود. باید بگویم كه در بانه ضدانقلاب تا آنجا كه در توان داشت در برابر ما مقاومت كرد. مخصوصاً در درگیرى‏هاى گردنه خان. اگر شما از سمت سقز به طرف بانه بروید، اواسط راه، این گردنه را كه موقعیتى بسیار سوق‏الجیشى دارد، خواهید دید. ضدانقلاب در این گردنه خیلى مقاومت كرده بود تا به هر قیمت ممكن نیروهاى ستون ما را زمین‏گیر كند؛ ولى با این همه نیروهاى ما با تمام قدرت آنها را عقب زدند و با یك مانور سریع وارد شهر شدند.
در جریان تصرف شهر بین برادران ما و قواى ضدانقلاب زد و خورد درون شهرى سنگینى به وجود آمد كه در نتیجه آن ما تعدادى شهید دادیم و از عناصر ضدانقلاب هم تعداد كثیرى كشته شدند. نهایت اینكه نیروهاى ما توانستند خود را به پادگان بانه برسانند و بدین ترتیب این پادگان هم پس از چند ماه از محاصره خارج شد. همین جا بگویم كه این پیروزى‏ها كلاً تحت تأثیر طرح‏هاى شهید دكتر چمران به دست آمد؛ چرا كه ایشان خودش كنار ما در منطقه حضور داشت و شخصاً در عملیات ما شركت مى‏كرد.»
به دنبال آزادسازى بانه و در هم كوبیدن آخرین سنگرهاى دشمن در این منطقه، حركت بعدى احمد و همرزمان او به طرف مرزهاى غربى جهت دهى شد تا راه لجستیك و پشتیبانى نیروهاى ضدانقلاب از سوى رژیم بعثى عراق مسدود شود. هم از این روى به فاصله‏اى كوتاه از تصرف بانه، پاسگاه‏هاى مرزى، یكى پس از دیگرى به تسخیر قواى انقلاب درآمد و نیروهاى سپاهى، ارتشى و ژاندارمرى در آنها مستقر شدند. فرمان حضرت امام(ره) مبنى بر بسته شدن مرزهاى كردستان، مى‏رفت تا به همت احمد و همسنگرانش صورت تحقق پذیرد. ناقوس مرگ غائله‏آفرینى جبهه متحد ضدانقلاب در كردستان به صدا در آمده بود كه به ناگاه... آنچه كه در مخیله هیچ كس نمى‏گنجید، به وقوع پیوست. توطئه‏اى رذیلانه، بار دیگر موازنه قدرت را به سود تجزیه‏طلبان تغییر داد. بهتر است شرح ماوقع را از لسانِ صادق احمد نقل كنیم كه گفته است:
«... از آنجا كه بسته شدن مرزها با روند سیاسى باب طبع لیبرال‏ها منافات داشت و به اصطلاح به مزاج اینان سازگارى نداشت، شروع كردند به دسیسه‏پردازى و نیرنگ‏بازى. تا توانستند مكر و خدعه به خرج دادند. درست در زمانى كه همه نیروهاى ما بر اوضاع منطقه غرب تسلط پیدا كرده بودند، ناگهان از مركز دستور آمد كه نیروهاى سپاه حق خارج شدن از مقرهاى خود را ندارند و ارتش هم موظف است داخل پادگان‏هایش باقى بماند. مى‏دانید معنى این حرف چیست؟ خب، من با ارائه مثالى قضیه را روشن مى‏كنم. در زمان رژیم سابق، هر كجا كه ژاندارمرى درگیر مى‏شد، ارتش از افراد آن حمایت مى‏كرد و الا بیست - سى نفر ژاندارم در شرایط بحرانى هرگز قادر به مقاومت در مقابل مهاجمین نبودند. من نباید همه این مسائل و گناه سقوط مجدد پاسگاه‏هاى مرزى را به گردن ژاندارمرى بیندازم. این بندگان خدا چاره دیگرى نداشتند. بالاجبار، یا تسلیم مى‏شدند یا كشته مى‏شدند، یعنى دیگر راهى براى‏شان باقى نمانده بود. آن روزها هم كه همه از لحاظ روحى و عقیدتى ساخته نشده بودند. در نتیجه با این دستور لیبرال‏ها، دوباره پاسگاه‏هاى ژاندارمرى، اعم از داخلى و مرزى به محاصره ضدانقلاب افتاد. در بسیارى مناطق مجدداً آنها را تصرف كردند و نفرات پاسگاه‏ها را خلع سلاح كردند. چرا؟ چون نیروهاى سپاه و ارتش به دستور لیبرال‏ها حق خارج شدن از پادگان‏ها و كمك رساندن به پاسگاه‏هاى ژاندارمرى را نداشتند.»
به راستى آن مكر و خدعه اهریمنى كه لیبرالیزم منحط به مدد به كار گرفتن آن توانست سرنوشت ماه‏ها نبرد خونین رزم‏آوران انقلاب در كردستان را به سود قواى مضمحل و رو به نابودى ضدانقلاب تغییر دهد، بر چه اساسى استوار بود؟ دست كم براى آگاهى نسل انقلاب و جنگ ندیده ما، ثبت در تاریخ پر فراز و فرود انقلاب و نیز درج در كارنامه سراسر خیانت و ناجوانمردى لیبرالیزم مظلوم‏نما كه به رغم گذشت دو دهه از عمر انقلاب و برملا شدن ماهیت پلید عوامل غرب‏پرست آن، كماكان دعوى وطن‏پرستى دارد، ضرورى است تا كه از زبان احمد كه خود از نزدیك شاهد عینى این ماجرا و تبعات ناگوار آن در جبهه‏هاى غرب بوده است، تأملى از سر عبرت بر این واقعه داشته باشیم. توطئه‏اى كه تاوان آن را اجساد بى‏سر و شكنجه‏شده رشیدترین فرزندان ملت مظلوم ایران و خیل مادران جوان داده، پدران دردمند، همسران سوگوار و اطفال یتیم شهیدان جبهه غرب كردستان دادند و حتى تا به امروز هم در وراى حجاب ظلمانى سال‏ها سفسطه و هوچى‏گرى مستمر كژاندیشان لیبرال‏مسلك و دایه‏هاى مهربان‏تر از مادر اهل تساهل و تسامح حضرات در لایه‏هاى درونى نظام، مسكوت مانده است. این احمد است كه مى‏گوید:
«... لیبرال‏ها از وقایع كردستان تا جایى كه مقدور آنها بود، اخبار و گزارش‏هاى جعلى و سراپا دروغ به عرض امام مى‏رساندند. لیبرال‏ها براى اینكه صورت مشروع و خداپسندانه‏اى به حیله كثیف خودشان كه هدف از آن محبوس كردن نیروهاى مسلح در پادگان‏هاى كردستان بود بدهند، این بار از موضع دلسوزى شدید و غلیظ نسبت به امنیت جانى بچه‏هاى سپاه دست به كار شدند و براى پاسداران ما اشك تمساح ریختند و چنین وانمود كردند كه صلاح نیروهاى سپاه در كردستان این است كه از مقرهایشان بیرون نیایند. مستمسك آنها هم براى این مصلحت‏اندیشى منافقانه، كشته شدن پنجاه و سه نفر از برادران پاسدار اعزامى از اصفهان در منطقه بین سردشت و بانه بوده است. خود من هم شاهد این ماجراى تلخ بوده‏ام. در آن موقع من مسؤول سپاه بانه بودم و دیدم كه آنجا چه اتفاقى افتاد. این ماجرا قصه درازى دارد. خب، بد نیست خلاصه آن قصه را اینجا بگویم.
كل جریان از این قرار بود كه فرمانده پادگان ارتش در بانه به نام سرهنگ تركمان، فردى ضدانقلاب بود كه ارتباطات ظریفى هم با دموكرات‏ها داشت. سپاه منطقه بانه این ارتباط تركمان با ضدانقلابیون را كشف كرده بود. از طرف دیگر، فرمانده پادگان سردشت هم عنصر خائن دیگرى بود به نام سرهنگ قهرمانى. از آنجا كه لیبرال‏ها بعد از بركنار كردن شهید سپهبد قرنى، در رأس ارتش فردى از قماش خودشان به اسم تیمسار شادمهر را گذاشته بودند كه هیچ اعتقاد و ارادتى به افسران و كادرهاى مؤمن و جوان ارتش نداشت، او تا جایى كه مى‏توانست ضدانقلابیون را در رده‏هاى نیروهاى مسلح رشد و پرورش مى‏داد و در كردستان نیز، عناصر طاغوتى و ضدانقلابى را در رأس اداره امور پادگان مناطق حساسى مثل بانه و سردشت روى كار آورده بود... اما اصل ماجرا به این صورت بود كه آن پنجاه برادر پاسدار جمعى نیروهاى سپاه سردشت بودند كه نوبت تعویض آنها فرا رسیده بود. هشت روز جلوتر، این برادران با قهرمانى فرمانده پادگان سردشت تماس گرفتند و گفتند ما هشت روز دیگر نوبت تعویض‏مان است. ترتیبى بدهید تا ما بتوانیم به بانه برویم؛ یعنى درخواست اسكورت هوایى ستون‏شان توسط هلى‏كوپترهاى هوانیروز را كردند. قهرمانى هم ظاهراً موافقت مى‏كند. سه روز قبل از تعویض باز بچه‏هاى سپاه تماس مى‏گیرند كه پادگان سردشت به آنها نفربر بدهند تا به بانه بروند. قهرمانى به آنها نفربر نمى‏دهد. به ناچار بچه‏ها تصمیم مى‏گیرند سوار بر ماشین‏هاى سپاه حركت كنند. روز حركت به سمت بانه، مى‏آیند پادگان سردشت و درخواست اسكورت هلى‏كوپتر را تكرار مى‏كنند. قهرمانى مى‏گوید: اسكورت لازم نیست، شما بروید، هیچ اتفاقى هم نخواهد افتاد. برادران ما هم حركت مى‏كنند و به فاصله حدود هشت كیلومترى پادگان، كمین مى‏خورند و درگیر مى‏شوند. بى‏سیم مى‏زنند و از پادگان درخواست كمك مى‏كنند. استوار بى‏سیم‏چى پادگان سردشت كه از برادران مؤمن ارتشى ماست، خودش این واقعه را برایم تعریف كرد و گفت: من چهار مرتبه پیش سرهنگ قهرمانى رفتم و گفتم بچه‏هاى سپاه كمین خورده‏اند، جناب سرهنگ! شما را به خدا به آنها كمك برسانید. اما فرمانده پادگان وقعى به حرف‏هاى من نگذاشت... وقتى هم كه درگیرى اوج مى‏گیرد و ضدانقلابیون خودروهاى سپاه را به آتش مى‏كشند، دود ناشى از آتش‏سوزى كه به هوا بلند شد، باز همین برادر استوار ما رفته بود پیش سرهنگ و گفته بود: این دود ماشین‏هاى پاسدارهاست، كمك‏شان كنید، به دادشان برسید؛ آن نامرد گفته بود؛ ولشان كنید، این اوباش‏هایى كه اعلى‏حضرت را از مملكت بیرون كردند، ارزش زنده ماندن ندارند! این عین حرفى بود كه آن افسر طاغوتى منصوب لیبرال‏ها به آن برادر استوار ما گفته بود...
از آن طرف، من در سپاه بانه به فكر افتادم كه قطعاً اتفاقى افتاده كه این ستون به بانه نرسیده است و حتماً اینها درگیر شده‏اند. به هر مكافاتى بود، توانستیم ساعت یك بعدازظهر فرداى آن روز یك هلى‏كوپتر از هوانیروز بگیریم و برویم ببینیم آنجا چه خبر است. وقتى روى جاده رسیدیم، از پنجره كابین هلى‏كوپتر دیدیم دو نفر مجروح دارند وسط جاده تكان مى‏خورند و بقیه برادرهاى ما را شهید كرده‏اند و ماشین‏هاى آنها هم آتش گرفته... خلبان هلى‏كوپتر، آدم شجاع و از جان گذشته‏اى بود. ایشان آمد و هلى‏كوپتر را وسط ضدانقلابیون، در ارتفاع كمى از سطح زمین نگه داشت و ما آن دو مجروح را سوار كردیم. یادم نمى‏رود آنجا جسد نوجوان 16 ساله‏اى را دیدم كه دستهایش را از پشت بسته بودند، شاخه‏هاى درختان را كنده و او را دست‏بسته در میان شاخه‏ها، زنده زنده در آتش سوزانده بودند. تمام اجساد شهداى ما را سوزانده بودند. پیكر برادرهاى شهید ما از كوچك و بزرگ كباب شده بود. بوى زغال و گوشت و موى سوخته تمام سطح جاده را فرا گرفته بود...
به هر جهت این كل قضیه بود. بعد لیبرال‏ها همین فاجعه را كه محصول خیانت عوامل طاغوتى و پاكسازى نشده خودشان در ارتش بود، تبدیل به مستمسكى براى تحقق اهدافشان كردند. در رادیو، تلویزیون، روزنامه‏ها، در همه جا لیبرال‏ها این‏طور وانمود مى‏كردند كه این ضدانقلابیون خیلى قدرت دارند... اینها به خوبى مسلح شده‏اند، دیدید اینها با ستون نیروهاى سپاه اصفهان چه كار كردند؟... خلاصه! از این بابت تا جایى كه توانستند پیش حضرت امام تبلیغ منفى كردند و با لوث كردن اصل قضیه، توانستند فكر و ذهنیت مسؤولان دلسوز را هم مخدوش كنند. روى این اصل بود كه حضرت امام، مسأله اعزام «هیأت حسن نیت» به كردستان را پذیرفت.»
بدین سان، باند لیبرال‏ها ضمن در پیش گرفتن سیاست تسامح و مماشات با تجزیه‏طلبان و سوء استفاده از حسن ظن رهبر كبیر انقلاب اسلامى، با طرح مشى میهن بر بادده «مصالحه گام به گام» مهدى بازرگان، بقاى حاكمیت انقلاب در كردستان را وارد بازى مرگ و زندگى كرد. مظهر عینى این بازى ننگین، ماجراى اعزام هیأت به اصطلاح حسن نیت به مناطق كردنشین غرب كشور بود. به رغم تأكید مكرر حضرت امام(ره) بر این نكته كه اعضاى هیأت موظفند با معتمدان واقعى مردم مسلمان مناطق مختلف كردستان ملاقات و مذاكره نمایند، هیأت مزبور طى مدت حضور در كردستان این توصیه حكیمانه رهبر انقلاب را نادیده گرفت و عملاً تبدیل به آلت دست مطامع گروهك‏هاى تجزیه‏طلب، دلال مظالم بى‏شمار آنان و عامل مشروعیت بخشیدن به موجودیت غیرقانونى و نامشروع این باندهاى یاغى و وطن‏فروش دست نشانده رژیم بعثى صدام گردید.
طرف مذاكره هیأت نیز، نه مردم رنج‏كشیده كرد، بلكه شمارى از سركردگان رسوا و بدنام ائتلاف ضدانقلابى تجزیه‏طلبان بودند. به محض ورود هیأت به هر یك از شهرهاى كردستان، طیفى رنگارنگ از این به اصطلاح نمایندگان خلق كرد، از امثال شیخ عزالدین ساواكى تا كمونیست‏هاى دو آتشه جریانات چپ آمریكایى نظیر چریك‏هاى فدایى خلق و كومله در پشت میز مذاكره با اعضاى هیأت حسن نیت لیبرالیزم منحط صف‏آرایى مى‏كردند. عبدالرحمن قاسملو و پادوهایش در حزب منحله دمكرات نیز، به مثابه حلقه رابط این ائتلاف ضدانقلابى، نقش هماهنگ‏كننده و سخنگوى هیأت به اصطلاح نمایندگى خلق كرد را ایفا مى‏كردند.
از دیگر سو، قداره‏بندان ضدانقلاب ضمن اعمال یك سلسله شیوه‏هاى ارعاب مافیایى در سطح منطقه، هر گونه حركت اعتراضى معتمدان واقعى مردم كُرد و تلاش ایشان براى تماس با اعضاى هیأت اعزامى دولت جهت انعكاس حقیقت رخدادهاى كردستان را به لطائف‏الحیل محكوم به شكست و ناكامى كرده بودند. هر چند خود اعضاى هیأت نیز به هیچ روى تمایلى جهت مواجهه با نمایندگان حقیقى مردم اعم از روحانیت سنى و شیعه منطقه و چهره‏هاى شاخص فرهنگى و اجتماعى مورد وثوق اهالى استان، از خود به منصه ظهور نرساندند. جالب‏تر از تمامى آنچه تا به اینجا عنوان شد، آشنایى با ماهیت سرپرست هیأت حسن نیت است. سرپرستى هیأت مزبور را داریوش فروهر برعهده داشت.
نامبرده كه چندى در كابینه بازرگان متصدى پست وزارت كار و امور اجتماعى بود، در ضدیت با نیروهاى مسلمان و مكتبى انقلاب به حدى افراط به خرج داده بود كه حتى دیگر لیبرال‏هاى هم‏مسلك وى در دولت موقت و شوراى انقلاب نیز، از این همه لجاج و دشمن‏خویى وى دچار اعجاب و حیرت گشته بودند. سرانجام نیز وى بر اثر اصرار بر مواضع افراطى خود، از سوى عناصر عاقبت‏اندیش و زیرك‏تر جریان لیبرالى حاكم بر دولت موقت مجبور به استعفا و كناره‏گیرى از منصب وزارت گردید. حال فردى با چنین سوابقى در كسوت سرپرستى هیأت حسن نیت روانه كردستان شده بود. طبیعى است چنان هیأتى با چنین مسؤولى، به هیچ روى براى استماع گزارش‏هاى مستدل و متكى بر واقعیت مسؤولان دلسوز نیروهاى مسلح، اعم از فرماندهان متعهد ارتش و سرداران دلسوز سپاه كردستان گوش شنوایى نداشته باشد. به تعبیر شیواى احمد، اگر هم در كار اعضاى این هیأت حسن نیتى مشاهده مى‏شد، صرفاً در جهت خیانت به تمامیت آرمان‏هاى انقلاب، خواست‏هاى حقه ملت مسلمان و سوء استفاده رذیلانه از حسن اعتماد حضرت امام(ره) بود. احمد كه در آن برهه، مسؤولیت فرماندهى سپاه بانه را بر عهده داشت و از نزدیك شاهد عملكرد هیأت اعزامى مذكور به منطقه بود، مى‏گوید: