الف : مقدمه كتاب خلافت و ولايت

- با حذف مطالب متناسب با آن كتاب -
[ طرح بحث امامت ممكن است انتقاداتی را در ذهن خوانندگان پديد آورد
. در اينجا ما ضمن طرح اين انتقادات نظر خود را درباره آنها بيان می‏كنيم‏
. انتقاد اساسی در اين باب دو چيز است : ]
1 - هر ملتی همواره سعی می‏كند زيبائيهای تاريخ خويش را بيرون بكشد و
ارائه دهد و حتی الامكان روی زشتيهای تاريخ خود را می‏پوشاند . حوادث‏
غرورآميز تاريخ يك آيين و يا يك مسلك نشانه‏ای از اصالت و حقانيت آن‏
تلقی می‏شود و رغبتها را بدان می‏افزايد ، و اما حوادث نامطلوب تاريخ آن‏
سبب ترديد در اصالت آن می‏گردد و نشانه‏ای از ضعف نيروی خلاقه آن تلقی‏
می‏شود . بحث در خلافت و امامت و حوادث ناگوار صدر اسلام و تكرار زياد
آن جريانهای نامطلوب مخصوصا در عصر حاضر كه نسل جديد از نظر دينی دچار
بحران روحی است از ايمان و شور و علاقه آنها به اسلام می‏كاهد . در گذشته‏
ممكن بود كه اين بحثها اثر مطلوب داشته باشد و توجهات را از يك شاخه‏
اسلامی به سوی شاخه ديگر آن معطوف سازد ، ولی در عصر حاضر بازگو كردن و
ارائه دادن آنها افكار را نسبت به اصل و ريشه سست و متزلزل می‏كند . چرا
ديگران همواره در صدد كتمان زشتيهای تاريخ خويش می‏باشند و ما

مسلمانان بر عكس همه سعيمان اينست كه آنها را بازگو كنيم و احيانا
بزرگتر از آنچه بوده جلوه دهيم ؟ !
ما با نظر بالا نمی‏توانيم موافق باشيم ، تصديق می‏كنيم كه اگر نقد تاريخ‏
تنها به صورت بازگو كردن و منعكس كردن حوادث نامطلوب آن باشد اثرش‏
همان است كه در بالا گفته شد ، ولی از آن طرف اگر تنها به ترسيم حوادث‏
غرور آميز قناعت شود و روی حوادث نامطلوب پوشيده شود ديگر نقد تاريخ‏
نيست ، تحريف تاريخ است .
اساسا كدام تاريخ است كه از حوادث زشت و نامطلوب مبرا باشد ؟ تاريخ‏
هر قومی و اساسا تاريخ بشريت مجموعه‏ای است از زشتيها و زيبائيها و جز
اين نمی‏تواند باشد . خداوند هيچ قوم و ملتی را به سيرت فرشتگان منزه از
گناه نيافريده است . تفاوت تاريخ ملل و اقوام و كيشها و آئينها از نظر
زيبائی و زشتی در اين نيست كه يكی سراسر زيبائی است و ديگری سراسر زشتی‏
، بلكه در نسبت ميان زيبائيها و زشتيها است .
قرآن كريم اين حقيقت را كه بشر مجموعه‏ای است از زشتی و زيبائی به‏
صورت لطيفی بيان كرده است . خلاصه‏اش اينست كه خداوند به فرشتگان اعلام‏
می‏كند كه می‏خواهم " جانشين " ( آدم ) بيافرينم . فرشتگان كه تنها
تيرگيهای وجود اين موجود را می‏شناختند با تعجب حكمت اين كار را خواستار
شدند . در پاسخ آنها گفته شد من در وجود اين موجود چيزها از روشنی و
زيبائی سراغ دارم كه شما نمی‏دانيد . ( 1 )
پاورقی :
1 - و اذا قال ربك للملائكة انی جاعل فی الارض خليفة ، قالوا ا تجعل‏
فيها من يفسد فيها و يسفك الدماء و نحن نسبح بحمدك و نقدس لك ، قال‏
انی اعلم ما لا تعلمون »- البقرش

يعنی اختلاف ما با قبول توحيد و نبوت بود . اختلاف ما اين شكل را
داشت كه آيا آنكه به حكم اسلام و قرآن بايد جانشين پيامبر شود شخص معين‏
و پيش بينی شده ا ست و يا شخصی كه خود مردم او را به عنوان جانشينی‏
انتخاب و تعيين می‏كنند ؟ اما شما يهوديان در حال حيات پيامبرتان مطلبی‏
را پيش كشيديد كه از ريشه ضد با دين شما و تعليمات پيامبر شما بود .
گذشته از اينها فرضا در موارد عادی چشم پوشی از زشتيهای تاريخ روا باشد
در مواردی كه با متن اسلام و اساسی‏ترين مسأله اسلام يعنی مسئله رهبری مربوط
است و سرنوشت جامعه اسلامی و ابسته به آن است چگونه رواست ؟ چشم پوشی‏
و اغماض از چنين مسأله‏ای در حكم اغماض و چشم پوشی از سعادت مسلمين‏
است .
به علاوه اگر در پيشگاه تاريخ حقوقی پايمال شده باشد ، خصوصا اگر صاحبان‏
آن حقوق با فضيلت‏ترين افراد امت باشند ، چشم پوشی از بيان حقايق تاريخ‏
را جز همكاری زبان و قلم با شمشير ستم نامی نمی‏توان نهاد .
2 - ايراد دوم اين است كه با طرح و بحث اين مسائل ، تكليف اتحاد
اسلامی چه می‏شود ؟ آنچه بر سر مسلمين آمد كه شوكت آنها را گرفت و آنها
را زير دست و توسری خور ملل غير مسلمان قرار داد همين اختلافات فرقه‏ای‏
است . استعمار چه كهنه‏اش و چه نور ، بهترين ابزارش شعله ور ساختن اين‏
كينه‏های كهنه است . در تمام كشورهای اسلامی ، بلا استثناء ، دست افزارهای‏
استعمار به نام دين و به نام دلسوزی برای اسلام دست اندر كار تفرقه ميان‏
مسلمين‏اند . آيا آنچه تا كنون از اين رهگذر كشيده و چشيده‏ايم كافی نيست‏
كه باز هم ادامه دهيم ؟ . آيا طرح اينگونه بحثها كمك

به هدفهای استعاری نيست ؟
جواب اينست كه بدون شك نياز مسلمين به اتحاد و اتفاق از مبرمترين‏
نيازها است و درد اساسی جهان اسلام همين كينه‏های كهنه ميان مردم مسلمان‏
است . دشمن هم همواره از همينها استفاده می‏كند . اما به نظر می‏رسد كه‏
اعتراض كننده در مفهوم " اتحاد اسلامی " دچار اشتباه شده است .
مفهوم اتحاد اسلامی كه در صد سال اخير ميان علماء و فضلاء مؤمن و روشنفكر
اسلامی مطرح است اين نيست كه فرقه‏های اسلامی به خاطر اتحاد اسلامی از اصول‏
اعتقادی و يا غير اعتقادی خود صرف نظر كنند و به اصطلاح مشتركات همه فرق‏
را بگيرند و مختصات همه را كنار بگذارند . چه ، اين كار نه منطقی است و
نه عملی .
چگونه ممكن است از پيروان يك مذهب تقاضا كرد كه به خاطر مصلحت حفظ
وحدت اسلام و مسلمين ، از فلان اصل اعتقادی يا عملی خود كه به هر حال به‏
نظر خود آنرا جزء متن اسلام می‏داند صرف نظر كند ؟ در حكم اينست كه از او
بخواهيم به نام اسلام از جزئی از اسلام چشم بپوشد .
پابند كردن مردمی به يك اصل مذهبی و يا دلسرد كردن آنها از آن ،
راههای ديگر دارد و طبيعی‏ترين آنها منطق و برهان است . با خواهش و تمنا
و به نام مصلحت ، نه می‏توان قومی را به اصلی مؤمن ساخت و نه می‏توان‏
ايمان آنها را از آنها گرفت .
ما خود شيعه هستيم و افتخار پيروی اهل البيت عليهم السلام را داريم ،
كوچكترين چيزی حتی يك مستحب و يا مكروه كوچك را قابل مصالحه نمی‏دانيم‏
، نه توقع كسی را در اين زمينه

می‏پذيريم و نه از ديگران انتظار داريم كه به نام مصلحت و به خاطر اتحاد
اسلامی از يك اصل از اصول خود دست بردارند . آنچه ما انتظار و آرزو
داريم اينست كه محيط حسن تفاهم به وجود آيد تا ما كه از خود اصول و
فروعی داريم ، فقه و حديث و كلام و فلسفه و تفسير و ادبيات داريم‏
بتوانيم كالای خود را به عنوان بهترين كالا عرضه بداريم تا شيعه بيش از
اين در حال انزوا بسر نبرد و بازارهای مهم جهان اسلامی به روی كالای نفيس‏
معارف اسلامی شيعی بسته نباشد .
اخذ مشتركات اسلامی و طرد مختصات هر فرقه‏ای نوعی خرق اجماع مركب است‏
و محصول آن چيزی است كه قطعا غير از اسلام واقعی است ، زيرا بالاخره‏
مختصات يكی از فرق جزء متن اسلام است و اسلام مجرد از همه اين مشخصات و
مميزات و مختصات وجود ندارد .
گذشته از همه اينها ، طراحان فكر عالی اتحاد اسلامی كه در عصر ما مرحوم‏
آية الله العظمی بروجردی قدس الله سره در شيعه و علامه شيخ عبدالمجيد
سليم و علامه شيخ محمود شلتوت در اهل تسنن در رأس آن قرار داشتند ، چنان‏
طرحی را در نظر نداشتند . آنچه آن بزرگان در نظر داشتند اين بود كه‏
فرقه‏های اسلامی در عين اختلافاتی كه در كلام و فقه و غيره باهم دارند به‏
واسطه مشتركات بيشتری كه در ميان آنها هست می‏توانند در مقابل دشمنان‏
خطرناك اسلام دست برادری بدهند و جبهه واحدی تشكيل دهند . اين بزرگان‏
هرگز در صدد طرح وحدت مذهبی تحت عنوان وحدت اسلامی كه هيچگاه عملی‏
نيست نبودند .
در اصطلاحات معمولی عرف ، فرق است ميان حزب واحد و

جبهه واحد . وحدت حزبی ايجاب می‏كند كه افراد از نظر فكر و ايدئولوژی و
راه و روش و بالاخره همه خصوصيات فكری به استثناء مسائل شخصی يك رنگ و
يك جهت باشند . اما معنی وحدت جبهه اينست كه احزاب و دسته جات‏
مختلف در عين اختلاف در مسلك و ايدئولوژی و راه و روش ، به واسطه‏
مشتركاتی كه ميان آنها هست در مقابل دشمن مشترك در يك صف جبهه بندی‏
كنند . و بديهی است كه صف واحد در برابر دشمن تشكيل دادن با اصرار در
دفاع از مسلك خود و انتقاد از مسلكهای برادر و دعوت ساير برادران هم‏
جبهه به مسلك خود به هيچ وجه منافات ندارد .
آنچه مخصوصا مرحوم آية الله العظمی بروجردی بدان می‏انديشيد اين بود كه‏
زمينه را برای پخش و انتشار معارف اهل البيت در ميان برادران اهل سنت‏
فراهم كند و معتقد بود كه اين كار جز با ايجاد حسن تفاهم امكان پذير
نيست . توفيقی كه آن مرحوم در طبع برخی كتب فقهی شيعه در مصر به دست‏
خود مصريان در اثر حسن تفاهمی كه به وجود آورده بود كسب كرد از مهمترين‏
موفقيتهای علماء شيعه است .
جزاه الله عن الاسلام و المسلمين خير الجزاء
به هر حال طرفداری از تز " اتحاد اسلامی " ايجاب نمی‏كند كه در گفتن‏
حقايق كوتاهی شود . آنچه نبايد صورت گيرد كارهائی است كه احساسات و
تعصبات و كينه‏ها ی مخالف را بر می‏انگيزد اما بحث علمی سر و كارش با
عقل و منطق است نه عواطف و احساسات .
. . . خوشبختانه در عصر ما محققان بسياری در شيعه پيدا شده‏اند كه از
همين روش پسنديده پيروی می‏كنند . در رأس همه

آنها علامه جليل آية الله سيد شرف الدين عاملی ، و علامه كبير آية الله‏
شيخ محمد حسين كاشف الغطاء و علامه بزرگوار آية الله شيخ عبدالحسين امينی‏
مؤلف كتاب شريف الغدير را بايد نام برد .
سيره متروك و فراموش شده شخص مولای متقيان علی عليه‏السلام ، قولا و عملا
، كه از تاريخ زندگی آن حضرت پيداست بهترين درس آموزنده در اين زمينه‏
است .
علی عليه‏السلام از اظهار و مطالبه حق خود و شكايت از ربايندگان آن‏
خودداری نكرد ، با كمال صراحت ابراز داشت و علاقه به اتحاد اسلامی را
مانع آن قرار نداد . خطبه‏های فراوانی در نهج البلاغه شاهد اين مدعی است .
در عين حال اين تظلمها موجب نشد كه از صف جماعت مسلمين در مقابل‏
بيگانگان خارج شود . در جمعه و جماعت شركت می‏كرد ، سهم خويش را از
غنائم جنگی آن زمان دريافت می‏كرد ، از ارشاد خلفا دريغ نمی‏نمود ، طرف‏
شور قرار می‏گرفت و ناصحانه نظر می‏داد .
در جنگ مسلمين با ايرانيان كه خليفه وقت مايل است خودش شخصا شركت‏
نمايد علی پاسخ می‏دهد : خير شركت نكن ، زيرا تا تو در مدينه هستی دشمن‏
فكر می‏كند فرضا سپاه ميدان جنگ را از بين ببرد از مركز مدد می‏رسد ولی‏
اگر شخصا به ميدان نبرد بروی خواهند گفت : هذا اصل العرب : ريشه و بن‏
عرب اينست . نيروهای خود را متمركز می‏كنند تا تو را از بين ببرند و اگر
تو را از بين ببرند با روحيه قويتر به نبرد مسلمانان خواهند پرداخت ( 1
) .
علی در عمل نيز همين روش را دارد . از طرفی شخصا هيچ
پاورقی :
1 - . نهج البلاغه ، خطبه . 144

پستی را از هيچيك از خلفا نمی‏پذيرد ، نه فرماندهی جنگ و نه حكومت يك‏
استان و نه اماره الحاج و نه يك چيز ديگر از اين قبيل را . زيرا قبول‏
يكی از اين پستها به معنی صرف نظر كردن او از حق مسلم خويش است و به‏
عبارت ديگر كاری بيش از همكاری و همگامی و حفظ وحدت اسلامی است . اما
در عين حال كه خود پستی نمی‏پذير فت مانع نزديكان و خويشاوندان و يارانش‏
در قبول آن پستها نمی‏گشت ، زيرا قبول آنها صرفا همكاری و همگامی است و
به هيچ وجه امضای خلافت تلقی نمی‏شود ( 1 ) .
سيره علی در اين زمينه خيلی دقيق است و نشانه متفانی بودن آن حضرت در
راه هدفهای اسلامی است . در حالی كه ديگران می‏بريدند او وصل می‏كرد ، آنها
پاره می‏كردند و او می‏دوخت .
ابو سفيان فرصت را مغتنم شمرد خواست از نارضائی او استفاده كند و
انتقام خويش را به صورت خير خواهی و احترام به وصيت پيغمبر به وسيله‏
وصی پيغمبر از پيغمبر بگيرد ، اما قلب علی آگاهتر از اين بود كه گول‏
ابوسفيانها را بخورد ، دست رد بر سينه‏اش زد و او را از خود راند .
در هر زمانی ابوسفيانها و حيی بن اخطبها در كارند . در عصر ما انگشت‏
حيی بن اخطبها در بسياری از جريانات نمايان است . بر مسلمين و بالاخص‏
شيعيان و مواليان علی عليه‏السلام است كه سيرت و سنت آن حضرت را در اين‏
زمينه نصب العين خويش قرار دهند و فريب ابو سفيانها و حيی بن اخطبها
را نخورند .

پاورقی :

1 - رجوع شود به شرح ابن ابی الحديد ذيل نامه 62 سخن امام : فامسكت‏
يدی حتی رأيت راجعة الناس قد رجعت عن الاسلام » .

اين بود انتقادها و اعتراضهای مخالفين طرح اينگونه مسائل و اينست پاسخ‏
ما و نظر ما .
عجيب اينست كه برخی ديگر در جهت مخالف اين انتقادها و اعتراضها
انتقاد و اعتراض می‏كنند . اين دسته بر عكس آن دسته انتظار دارند كه‏
مسئله خلافت و امامت به صورت يك " سر گرمی " درآيد ، به اين صورت‏
كه هميشه سخن از اين موضوع باشد و هيچ وقت هم سخن از اين موضوع در ميان‏
نباشد ، يعنی هميشه به صورت شعار و تكرار مكررات طرح شود و هيچوقت به‏
صورت محققانه و آموزنده و مستند طرح نشود ! احساسات را تيز و برنده نگه‏
دارد اما عقلها را سيراب نكند و نيرومند نسازد . و اين همان چيزی است‏
كه دشمن آرزو می‏كند و الا اگر بحثی به صورت محققانه مطرح شود دليل ندارد
كه به صورت سرگرمی دائم درآيد .
. . . اين مؤسسه ( 1 ) هرگز مايل نيست موضوع اساسی خلافت و امامت را
طبق معمول وسيله سرگرمی قرار دهد ، و هرگز هم حاضر نيست از طرح محققانه‏
و عالمانه آن چشم بپوشد و هرگز هم طرح عالمانه و محققانه و منصفانه آنرا
با حمايت از تز اتحاد اسلامی منافی و مغاير نمی‏داند . . .
پاورقی :
1 - . منظور حسينيه ارشاد است .

ب : برگزيده‏ای ازيادداشتها

امامت و منطق ديالكتيك

يكی از نتايج منطق ديالكتيك اينست كه نياز جامعه را به هدايت و
رهبری نفی می‏كند . حداكثر نياز جامعه به روشنفكر و رهبر طبق اين منطق‏
اينست كه توده را واقف به ناهنجاريها و تضادها و نابرابريها بكند و
تضاد موجود در جامعه را وارد شعور توده نمايد تا حركت ديالكتيكی ايجاد
شود و چون حركت ، جبری است و عبور از تز و آنتی تز به سنتز لا يتخلف‏
است جامعه خود به خود راه خود را طی می‏كند و به تكامل منتهی می‏گردد .
رجوع شود به ورقه " رهبری - امامت - ديالكتيك " و به آنچه ما در
حاشيه " از كجا آغاز كنيم ؟ " صفحه 39 نوشته‏ايم .
[ در ورقه " رهبری - امامت - ديالكتيك " آمده است : ] يكی از
مسائل مهم در باب رهبری و امامت مخصوصا به مفهوم اسلامی امامت اينست‏
كه وظيفه به اصطلاح روشنفكر چيست ؟ آيا وظيفه روشنفكر و مسئوليت روشنفكر
فقط منعكس كردن ناهمواريها و ناهنجاريها و بيدار كردن شعور طبقات‏
استثمار شده و وارد كردن

تضاد واقعی طبقاتی در وجدان طبقات محروم و توده است و ديگر جامعه خود
بخود و ديالكتيكی وار حركت می‏كند ؟ يا نه ، جامعه بيش از هر چيز نياز
به رهبری و هدايت و امامت دارد . لازمه جبری تضادها تكامل نيست . تكامل‏
بدون هدايت و پيشوايی و رهنمايی و رهبری غير ميسر است . در جزوه " از
كجا آغاز كنيم ؟ " ( 1 ) صفحات آخر بحث مفصلی تحت عنوان مسئوليت و
رسالت روشنفكر طرح كرده است و در صفحه 39 می‏گويد : " مسئوليت روشنفكر
به طور خلاصه انتقال ناهنجاريهای درون جامعه به احساس و خود آگاهی مردم‏
آن جامعه است ، ديگر جامعه خود حركتش را انجام خواهد داد " البته در
چند سطر بعد جمله‏هايی دارد كه ضد اين مطلب است ، نياز جامعه را به‏
هدايت و راهنمايی تأييد می‏كند .
[ و در حاشيه جزوه " از كجا آغاز كنيم ؟ " صفحه 39 استاد شهيد با
اشاره به جملات ذكر شده می‏نويسد : ] چنين فرض شده كه روشنفكر مسئوليتی‏
از نظر رهبری جامعه ندارد ، تضاد و ديالكتيك خود راه خود را انتخاب‏
می‏كند . وظيفه روشنفكر منعكس كردن تضادهاست و به عبارت ديگر برانگيختن‏
طبقات محروم است عليه طبقات حاكم . و آنچه در چند سطر بعد می‏گويد : "
و تعيين راه حل و ايده‏آلهای مشترك برای جامعه و بخشيدن يك عشق و ايمان‏
مشترك . . " . بر ضد اين مطلب است كه جامعه خود حركتش را انجام‏
می‏دهد . لازمه ديالكتيك و مثلث تز و آنتی تز و سنتز و تكامل جبری همان‏
سخن اول است . سخن دوم بر ضد اصول مقبوله است .
پاورقی :
1 - از دكتر علی شريعتی .

امامت - حفظ دين

راجع به اينكه [ امام ] حافظ و مبقی دين است متكلمين زياد گفته‏اند .
غالبا اين حفظ به اين صورت فرض می‏شود كه مثلا يك ساختمان ابتدا ساخته‏
می‏شود و بعد بايد از گزند باد و باران و ساير چيزها محافظت شود . لهذا
به نظر نمی‏رسد كه ساختمانی كه وسيله يك مؤسس بی‏نظير بنا شد ضرورتی دارد
كه نگهدارنده‏اش در همان حد و قريب به همان حد باشد . مثلا در طول زمان‏
لازم نيست افرادی در سطح آفريننده گنبد مسجد شيخ لطف‏الله و مسجد شاه و
عالی قاپو و كتيبه بايسنقری مسجد گوهر شاد و خطوط مير و بايسنقر و
قرآنهای خطی و ساير شاهكارها وجود داشته باشند .
ولی حقيقت اينست كه وقوع خلل در دين به اين سادگيها نيست بلكه بنابر
يك اصل روانشناسی و جامعه شناسی يك نهضت و انقلاب همينكه موفق شد و
دشمن از مواجه رودر روی مأيوس گشت ، حركتش در جبهه دشمن متوقف می‏شود
و دشمن بدون آنكه واقعا تحت تأثير واقعی نهضت قرار گرفته باشد بلكه‏
صرفا برای

بهره برداری و بر اساس تشخيص سود خود به نهضت می‏پيوندد بدون آنكه به‏
روح و معنی و هدف نهضت ايمان داشته باشد بلكه برای استغلال نهضت آنچنان‏
كه مخالفان و مشروطيت ايران به مشروطيت پيوستند و محكمتر سنگ مشروطه‏
را به سينه زدند ، عين الدوله و صدر الاشراف نخست وزير مشروطه شدند ،
اينها شكل و پوسته و ظاهر و قيافه نهضت را حفظ می‏كنند بلكه آرايش‏
بيشتری می‏دهند اما روح و هسته و باطن و حقيقت آنرا از ميان می‏برند و
آنرا از درون پوك و خالی می‏كنند و به تعبير اميرالمؤمنين : « يكفأ فيه‏
الاسلام كما يكفأ الاناء » . به اين ترتيب نهضت را از مسير خودش منحرف‏
می‏كنند ، قلب ماهيت می‏كنند با حفظ صورت . اكثريت قريب به اتفاق مردم‏
كه ظاهر بين و صورت پسندند ، راضی و خشنود و شاكر و دعاگو می‏مانند زيرا
شعارها در حد اعلی محفوظ است هر چند اصول از بين رفته است . اينجاست‏
كه نياز به نوعی رشد و روشن بينی به معنی درون بينی لازم است . جمله :
« و ان لنا فی كل خلف عدولا ينفون عنا تحريف الغالين و انتحال المبطلين‏»
ممكن است ناظر به خود ائمه اطهار باشد و ممكن است كه ناظر به علما و
عدولی باشد كه همين مراقبت را درباره عقائد مردم نسبت به خود ائمه‏
می‏نمايند . به هر حال مبارزه با " بدعتها " منحصر به اين نيست كه مثلا
كسی سنت و قانونی علنا به دين بندد و به معنی مشهور ادخال ما ليس من‏
الدين فی الدين نمايد . گاهی تدريجا طرز تفكر مردم نسبت به دين آنچنان‏
عوض می‏شود كه تفكر اصلی مورد استيحاش مردم قرار می‏گيرد . به هر حال‏
منظور اصلی اينست كه همانطور كه قرآن فرمود : « اليوم يئس الذين كفروا
من دينكم فلا تخشوهم و اخشون »از خارج دنيای اسلام بر اسلام نبايد ترسيد ،
از داخل بايد ترسيد . ترس از داخل هم منحصر به اين نيست

كه مردم به علل خاص شهوانی و غيره فسق و فجور كنند بلكه از نفاق داخلی ،
از نيروهايی كه از مواجهه علنی با اسلام می‏ترسند و ما سك اسلام به چهره‏
می‏زنند و هدفهای پليد خود را زير سرپوش شعارهای اسلامی آنهم شعارهای غليظ
و شديد با تهی كردن اسلام از درون و محتوا و ابقاء اندام و پوستها و با
تغيير دادن مسير و هدف و بالاخره با نوعی تحريف معنوی ( رك به ورقه‏های‏
تحريف ( 1 " [ عملی می‏سازند ، ] از اينها بايد ترسيد و از فريب خوردن‏
ساده دلان مسلمان از اين گروه منافق سنگ اسلام بر سينه زن .

پاورقی :
1 - [ در اين ورقه‏ها آمده است : ] تحريف معنوی ، تصرف در تفسير و
توجيه مقصود لفظ است با حفظ لفظ ، نظير تفسير و توجيهی كه معاويه در
داستان معروف : تقتلك الفئة الباغية » در مورد قتل عمار ياسر كرد .
اين تحريف معنوی بود . همچنين داستان ان الحكم الا الله كه خوارج را به‏

وجود آورد و شعار لا حكم الا لله بلند شد و علی ( ع ) فرمود كلمة حق يراد
بها الباطل » يك نوع تحريف و تفسير غلط از آيه قرآن بود كه به عمد يا
جهل شد و آنهمه مصيبتها در عالم اسلام به وجود آورد . و همچنين داستان‏
حديث : اذا عرفت فاعمل ما شئت » .